________________
૧૨ સિદ્ધસેન શતક
અતિ અશુદ્ધ અને સંદિગ્ધ છે. કેટલેક સ્થળે તો સેંકડો વા૨ શ્રમ કર્યા પછી પણ અર્થ સમજાતો નથી અને ઘણે સ્થળે એ સંદિગ્ધ રહ્યો છે.'
(‘સન્મતિ પ્રકરણ’, પ્રસ્તાવના, પૃ. ૧૭૪, ગુજરાત વિદ્યાપીઠ, ૧૯૩૨) દ્વાદ્વા. નું સર્વ પ્રથમ પ્રકાશન ‘સિદ્ધસેન દિવાકર કૃત ગ્રંથમાલા' એવા નામે પ્રતાકારે જૈન ધર્મ પ્રસારક સભા, (ભાવનગર) તરફથી વિ.સં. ૧૯૬૫માં થયું હતું. આમાં બત્રીસીઓ અત્યંત અશુદ્ધ રૂપમાં છપાઈ હતી.
વિજય લાવણ્યસૂરિની સંસ્કૃત ટીકા સાથે દ્વા.દ્વા.નું પ્રકાશન ઈ.સ. ૧૯૭૭માં વિજય લાવણ્યસૂરીશ્વર જ્ઞાન મંદિર, બોટાદ (સૌરાષ્ટ્ર) તરફથી પુસ્તકાકારે થયું છે. આમાં છપાયેલ મૂળપાઠ જૈ.ધપ્ર.સ. ની મુદ્રિત પ્રતિને અનુસરે છે, ટીકામાં કયાંક કયાંક અશુદ્ધ પાઠની જગ્યાએ શુદ્ધ પાઠની કલ્પના કરીને અર્થસંગતિ સાધવાનો પ્રયાસ થયો છે પણ તે સંતોષકારક નથી.
શ્રી સતીશચંદ્ર વિદ્યાભૂષણ દ્વારા તૈયાર કરાયેલ પાઠ ‘ન્યાયાવતાર’ના પરિશિષ્ટમાં ડૉ. એ. એન. ઉપાધ્યેએ સંપાદિત કરીને પ્રગટ કર્યો છે, જેનું પ્રકાશન જૈન સાહિત્ય વિકાસ મંડળ, મુંબઈએ કર્યું છે. આ પ્રયાસ પણ અપૂર્ણ છે. (પ્રકાશન વર્ષ ૧૯૭૧.)
દ્વાદ્વા. ના અશુદ્ધ પાઠો શુદ્ધ કરવાનાં સાધનો મર્યાદિત છે. પ્રસ્તુત ‘શતક'ના શ્લોકોમાં વિષય, સંદર્ભ અને પાઠાંતરોના આધારે અશુદ્ધ જણાતા પાઠને સુસંગત શબ્દ દ્વારા શુદ્ધ કરવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે.
૨૧માંથી પંદર બત્રીસીમાં જ પૂરા ૩૨ શ્લોકો છે. બાકીની કેટલીકમાં ૩૨થી ઓછા છે, એકમાં ૩૩ છે અને એકમાં ૩૪ છે. ૨૧ બત્રીસીઓના બધા મળીને ૭૦૫ શ્લોક બધા જ મુદ્રિત પ્રકાશનોમાં જોવા મળે છે. ઓગણીસમી બત્રીસીમાં ૩૧ શ્લોક જ બધા સ્થળે છપાયાં છે. આ બત્રીસીના ખૂટતા પદો પાછળથી મળી આવ્યાં છે, એટલે ૭૦૬ શ્લોક હાલ ઉપલબ્ધ છે.
અમુક બત્રીસીઓને નામો અપાયા છે, પણ આ નામો દિવાકરજીએ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
