Siddhsen Shatak

SR No.: 001182
Original Sutra Author: Siddhasen Divakarsuri
Author: Bhuvanchandra
Publisher: Jain Sahitya Academy
Publication Year: 2000
Total Pages: 256
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Philosophy, & Worship
File Size: 8 MB

Page 36

સિદ્ધસેન શતક ] ૭
0
આમ તેઓ શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકર એવા નામે પ્રસિદ્ધ થયા.
શ્રી સિદ્ધસેન રાજા તરફથી મળતા સન્માનથી આચરણમાં શિથિલ બની ગયા. રોજ પાલખીમાં બેસીને રાજસભામાં જતા. તેમના ગુરુએ આ વાત જાણી. તેઓ વેશ બદલીને ત્યાં આવ્યા અને શ્રી સિદ્ધસેનને એક ગાથાને અર્થ પૂછયો. આ ગાથા અપભ્રંશ ભાષામાં હતી. સિદ્ધસેને તેની જેમ તેમ ખુલાસો કર્યો. છેવટે ગુરુએ તેનો અર્થ કહી સંભળાવ્યો. ગાથાનો ભાવાર્થ આ પ્રમાણે હતો : “જીવનરૂપી ફૂલને ખીલ્યા પહેલાં જ તું તોડી ન નાખ, મનના બગીચાને છિન્નભિન્ન ન કર. મનરૂપી ફૂલો વડે તું નિરંજન દેવની પૂજા કર. એક વનથી બીજા વનમાં તું શા માટે ભટકે છે ?” સિદ્ધસેન ચેત્યા અને ભૂલ સુધારી. અનુક્રમે શ્રી સિદ્ધસેનને આચાર્યપદ મળ્યું.
શ્રી સિદ્ધસેન બાલ્યાવસ્થાથી સંસ્કૃતના અભ્યાસી હતા. પંડિતવર્ગ પ્રાકૃતભાષાને હલકી સમજતો; જૈન આગમ પ્રાકૃત ભાષામાં હોવાથી બ્રાહ્મણ પંડિતવર્ગ જૈનોને “અશિક્ષિત' જેવા મહેણાં મારતો હશે. આ જોઈને સંસ્કૃતના શ્રેષ્ઠ વિદ્વાન સિદ્ધસેનસૂરિને બધા જૈન આગમો સંસ્કૃતમાં ઊતારવાનો વિચાર આવ્યો અને તેમણે એ વિચાર સંઘ સમક્ષ રજૂ કર્યો. સંઘના આગેવાનોને આ વાત જિનેશ્વરના અનાદર સમી લાગી. ભગવાન અને ગણધરોએ અશિક્ષિત લોકો પણ સમજી શકે તે માટે જ પ્રાકતભાષામાં બોધ આપ્યો હતો. સિદ્ધસેનસૂરિ જેવા સમર્થ આચાર્ય પ્રાકૃતભાષાને આ દૃષ્ટિથી જુએ તે ભગવાનની આશાતના ગણાય. સંઘે આવો વિચાર કરવા બદલ સિદ્ધસેનસૂરિને દોષિત ઠેરાવ્યા અને તેનું પ્રાયશ્ચિત્ત કરવા કહ્યું. સિદ્ધસેને પોતાનો અપરાધ સ્વીકાર્યો. સ્થવિર (શાસ્ત્રના જાણકાર વડીલ મુનિઓ) પાસેથી પ્રાયશ્ચિત્ત લીધું. સાધુવેશ છોડી, ગચ્છનો ત્યાગ કરી, બાર વરસ સુધી દુષ્કર તપ કરવું એવું “પારાંચિક' પ્રાયશ્ચિત્ત તેમને આપવામાં આવ્યું. બાર વરસની અંદર જિનશાસનનો પ્રભાવ વધે એવું કોઈ કાર્ય કરે તો મુદત પહેલાં પણ તેમને અસલ પદ પર પાછા લઈ શકાય એવી છૂટ પણ સંઘે આપી.
શ્રી સિદ્ધસેન સાધુપદ ગુપ્ત રાખી વિચારવા લાગ્યા. સાત વરસ વીતી ગયા. એક વાર તેઓ ઉજ્જયિની આવ્યા અને પોતાની સુંદર કવિતા વડે