________________
૨૧૦ [] સિદ્ધસેન શતક
Ꮳ
જે સંસારનું કારણ, તે જ નિર્વાણનું કારણ
-
यथाप्रकारा यावन्तः
संसारावेशहेतवः ।
तावन्तस्तद्विपर्यासा
निर्वाणावाप्तिहेतवः । ।
(૨૦.૭)
જેટલા સંસારવૃદ્વિનાં કારણો છે તેટલા જ નિર્વાણપ્રાપ્તિનાં કારણો છે. જે કારણો સંસારવૃદ્ધિનાં છે તેને ઉલટાવવામાં આવે તો તે જ નિર્વાણપ્રાપ્તિનાં કારણો બને છે.
ધર્મ સમજવો સહેલો છે, ધર્મનું આચરણ અઘરું છે. ‘ધર્મમાં આપણને સમજ ન પડે' એવું માનનાર-કહેનારનું તાત્પર્ય ધર્મના સિદ્ધાંતોમાં તત્ત્વજ્ઞાનમાં સમજ ન પડે’ એવું હોય તો ઠીક છે, બાકી ધર્મના વ્યાવહારિક પાસામાં શું કરાય, શું ન કરાય એ બાબતમાં ન સમજાય એવું કશું નથી. સાવ ભોળા માણસને બાદ કરતાં, સરેરાશ બુદ્ધિવાળાને જેમ પોતાના લાભનુકસાનની ખબર પડે છે તેમ, પોતાના કર્તવ્યની પણ ખબર પડે જ છે. આવો ડાહ્યો માણસ ‘ધર્મમાં સમજ ન પડે' એમ કહે ત્યારે તેમાં વિચાર કરવાનું આળસ અથવા છટકવાનું બહાનું હોવાનો સંભવ વધારે છે.
Jain Education International
આચરણના અસંખ્ય નિયમોના ‘લઘુતમ સામાન્ય અવયવ' જેવું એક સૂત્ર દિવાકરજી અહીં આપે છે. વ્રતો, નિયમો, વિધિ, નિષેધો વગેરે નિશ્ચિત
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
