________________
૨૦૮ [] સિદ્ધસેન શતક
૯૫
સાધનામાર્ગનો સર્વોપરિ નિયમ
येन दोषा निरुध्यन्ते ज्ञानेनाचरितेन वा ।
स सोऽभ्युपायस्तच्छान्तावपालम्बमवेद्यवत् । ।
(૨૦.૬) વાછરડાને બાંધવા માટે ગાડાનો પાછલો ભાગ ઉપયોગમાં લેવાય છે તેવી જ રીતે જે જ્ઞાન કે જે આચરણથી જે દોષોની શાંતિ થતી હોય તે તે જ્ઞાન અને તે તે ક્રિયાને તે તે દોષના નાશના ઉપાય તરીકે સ્વીકારવા.
અમુક બત્રીસીઓના પરિશીલનથી ફલિત થાય છે કે આચરણચારિત્ર-સાધનાનો વિષય પણ દિવાકરજીને પ્રિય હતો. તેઓ પ્રકાંડ પંડિત તો હતા જ, કિંતુ પાંડિત્યને અતિક્રમીને અધ્યાત્મ – અનુભૂતિ – સાધનાના ક્ષેત્રે પણ તેમણે મંથન કર્યું હતું. ગુણવિકાસ, જીવનશુદ્ધિ, કર્તવ્ય જેવા આચરણ સંબંધિત પ્રશ્નો સાથે તત્ત્વવિચાર જેટલી જ, બલ્કે તેથી યે વધારે નિસ્બત તેમને હતી એમ કહેવામાં વાંધો નથી.
પ્રસ્તુત શ્લોકમાં આચરણના ક્ષેત્રની એક ગૂંચનો ઉકેલ તેઓ આપે છે. હિંસા-અસત્ય આદિ પાપોથી અને ક્રોધ-માન વગેરે દોષોથી બચવા માટે
.
. વનાત્તત્તમ ° – મુદ્રિત પાઠ
-
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
