________________
સિદ્ધસેન શતક [] ૧૮૫
૮૪
ધર્મ સૌના માટે છે
तुल्यप्रकोपोपशमा
रागाद्या मारुतादिवत्। विषयेन्द्रियसामान्यात्
સર્વાર્થમિતિ શાસનમ્II (૪.૩) વાત, પિત્ત અને કફનો પ્રકોપ અનેશમન એજેમ દરેક વ્યક્તિને લાગૂ પડનારી વાત છે તેમ વિષયો અને ઈન્દ્રિયોના સંપર્કથી થતી રાગ અને દ્વેષની પીડા અને તેના ઉપશમનથી થતી શાંતિ એ પણ સર્વસામાન્ય વસ્તુ છે. માટે જ ધર્મનું અનુશાસન સૌને માટે એકસરખું ઉપયોગી છે.
આયુર્વેદ અથવા એવી બીજી કોઈ પણ ઉપચાર પદ્ધતિ અમુક જાતિ કે વર્ણના લોકોના રોગો મટાડે, અન્ય જાતિ-વર્ણના લોકોના રોગ દૂર ન કરે એવું નથી બનતું. રોગનો સંબંધ જાતિ સાથે નથી હોત, તો દવાનો પણ ન હોય. આયુર્વેદ કહે છે કે દરેકના શરીરમાં વાત-પિત્ત-કફ એ ત્રિદોષ રહેલા છે, તેની સમતુલા ખોરવાય એ જ રોગ. રોગની પીડા સૌને સરખી જ થાય છે. યોગ્ય ઔષધ લેતાં રોગ મટે છે ત્યારે શાંતિ પણ સૌને એકસરખી અનુભવમાં આવે છે.
વાત-પિત્ત-કફનો પ્રકોપ શરીરમાં રોગની સ્થિતિ પેદા કરે છે, તો
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
