________________
૧૪૬ [] સિદ્ધસેન શતક
આવે છે તે સાચા છે, પરંતુ એ જાણવા છતાં ભૌતિક સુખો તરફનું આકર્ષણ કંઈ મટતું નથી. ઉપદેશકો ન કહે તો પણ આ બધું ક્ષણભંગુર છે વગેરે બાબતો સૌ જાણે છે. ધૂમ્રપાન સ્વાથ્યને હાનિકારક છે તે કોણ નથી જાણતું? છતાં તેનું ખેંચાણ રહે છે. આકર્ષણ ભયસ્થાનની પરવા નથી કરતું.
અલબત્ત, બાહ્ય સુખોના આકર્ષણના વેગને ખાળવા માટે વિષયોમાં રહેલા દોષોનું વર્ણન અવશ્ય ઉપયોગી બને છે. પ્રથમ તબક્કે ભયનું દર્શન પણ નિયંત્રણ લાવી શકે છે, છતાં મનના એક ખૂણેથી અવાજ ઊઠતો રહે છે કે વિષયોમાં સુખ નથી એમ તો નથી. ભલે ક્ષણિક છે, જેટલો સમય છેજેટલું છે તેટલું તો માણીએ.
પદાર્થના બાહ્ય રૂપ-રંગ-સ્વાદ માણસને ભ્રમમાં નાખી શકે છે. કોઈ ગમે તે કહે, મન તે તરફ ખેંચાય છે. જ્યારે વસ્તુનું અસલી સ્વરૂપ છતું થાય છે ત્યારે જ ભ્રમ ટૂટે છે, અને ત્યારે જ આકર્ષણનો અંત આવે છે. તત્ત્વજ્ઞાન જ ખરો ઉકેલ લાવે છે. તત્ત્વ શબ્દનો અર્થ જ “વસ્તુનું મૂળભૂત સ્વરૂપ” એવો થાય છે. તત્ત્વજ્ઞાન એટલે વસ્તુની ઓળખાણ, ખરા અર્થમાં અને સાચી રીતે વસ્તુને જાણી લેવી. વસ્તુનું તત્ત્વ જાણી લીધા પછી વસ્તુનું બાહ્ય સ્વરૂપ આકર્ષણ કે અકળામણ જન્માવી શકતું નથી.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
