________________
સિક્સેન શતક [] ૧૩૯
૧
દુઃખ ચક્ર
मोहोऽहमस्मीत्याबन्धः
शरीरज्ञानभक्तिषु । ममत्वविषयास्वाद
લેષાક્તસ્મા »ર્મદા (૧૦.૪) શરીર અને મનના વિકલ્પોની વિવિધ અવસ્થાઓમાં આ હું છું એમ માની લેવું તે મોહ છે–અજ્ઞાન છે. એમાંથી મમત્વ, વિષયાસક્તિ અને વિષયષ જન્મે છે. અને તેમાંથી કર્મબંધ સર્જાય છે.
વાદવિવાદના યુગમાં તર્ક અને યુક્તિનો ભરચક ઉપયોગ કરનારા શ્રી દિવાકરજી અધ્યાત્મવેત્રે પણ એટલા જ સક્રિય-સાવધાન હતા. કેટલીક બત્રીસીઓના પરિશીલનમાંથી દિવાકરજીની યોગાભ્યાસી અને અધ્યાત્મનિષ્ઠ તરીકેની જે છબી આપણી સામે ઉપસે છે, એ ઓછી પ્રભાવક નથી. આજે જૈન શ્રમણવર્ગમાં લુપ્ત હોય એવી યોગાભ્યાસની પ્રવૃત્તિ તેમના સમયમાં જીવંત હતી એવું પણ આ બત્રીસીઓમાંની કેટલીક વિગતોથી સૂચિત થાય છે. આગલા શ્લોકમાં જેનો નિર્દેશ થયો છે તે શરીર-મનના નિરીક્ષણની પ્રક્રિયાનો ઉલ્લેખ આ દૃષ્ટિએ નોંધપાત્ર છે.
એ પ્રક્રિયા દ્વારા ક્યું પરિણામ પ્રગટે છે તેની રૂપરેખા આ શ્લોકમાં ૨. “કેવાdહ્મ ° - મુદ્રિત પાઠ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
