________________
२२ णिज्जुत्ति-चुण्णिसंजुयं
[ पढमं दुमपुस्फियज्जयण सप्पा य गंधणा अगंधणा य । अगंधणा उत्तमा माणिणो । सो अगंधणो अग्गिं पडितो, न पिबति । मतो रायपुत्तो। रण्णा रुद्वेण घोसावियं-जो सप्पसीसमाणेति तस्स दीणारं देमि । लोगो दीणारलोभेण सप्पे मारेति । तं खमगसप्पकुलं जातीसरं रत्तिं चरति ‘मा दिया दहीहामो'। वालग्गाहीहिं सप्पे मग्गंतेहिं रत्तिं परिमलेण खमगसप्पविलं दिदं । दारट्टिएहिं ओसहीहिं आवाहितो विदितकोवविवागो 'मा अभिमुहो डहिहामि' ति पतीवं निग्गच्छंतो पुंछादारभ कप्पितो जाव सीसं । सो देवतापरिग्गहितो । तीए रण्णो दरिसणं दिण्णं-मा सप्पवहं करेहि, पुत्तो ते भविस्सति । णागदत्तं च से णामं करेहि । खमगसप्पो सम्मं पाणपरिच्चागेण रायपुत्तो जातो नागवत्त इति । जातिसरो खुडलओ चेव तहारूवाणं थेराणं अंतिए पव्वतितो । तिरियाणभाव तणेण छुहालू दोसीणवेलाए आढत्तो ताव मुंजति जाव सूरत्थमणं, उवसंतो धम्मसद्धिओ य । तत्थ गच्छे चत्तारि खमगा-चाउमासितखमतो तेमासिय० दोमासिय० एगमासितो । रतिं देवया वंदिया आगता, एक्कमासितो बारमूले, तदणु दोमासितो, तदणु10तेमासितो, तदणु चाउम्मासितो, पंचमओ खंडतो, ते वोलेउं खुडओ वंदितो । खमगा रुट्ठा । निग्गच्छंती चाउमासितेण वत्यंते घेनुं भणिता-कडपूयणे ! तवस्सिणो न वंदसि १ दोसीणविद्धंसणं वंदसि । सा मणति-मावखमगं वंदामि, ण पूया-सक्कारमाणिणो। ते वेगंतेण सामरिसिता। देवता चेलगरक्खणत्थं पडिचोयणत्थं च सण्णिहिता चेव । बितियदिवसे चेल्लओ दोसीणमाणेतुमालोएत्ता चाउम्मासितं णिमंतेति । तेसिं तदिवसं पारणगाणि, तेण पडिगहगे
से निमुढं । मिच्छा दुक्कडं, तुभ मते खेलमलतो ण दिण्णो ति । तमणेण उप्परातो खेलमलए छूटं । एवं तेमा16 सिय-दोमासिएहिं जाव मासिएण अ । फेडेता कुसणियलंबणं गेण्हंतो खमएहिं हत्थे गहितो। तस्स चेल्लगस्स अदीणस्स विसुद्धपरिणामस्स केवलमुप्पणं । देवया भणति-कोषाभिभूता कहं तुम्भे वंदियव्वा ? । [ताहे ते खमगा संवेगमावण्णा-मिच्छा मे दुक्कडं, अहो ! बालस्स माहप्पं, अम्हेहिं पुण आसातितो । तेसि पि सुहअज्झवसाणाणं केवलमुप्पण्णं । एवं कोहा वि अवातो कातव्यो ।
जीवचिंताए वि सेहादीणं अवातो दरिसिज्जति संवेगत्थं सम्मत्तथिरीकरणत्थं च । जहा-जस्स वादिणो 20 जीवो सव्वहा निच्चो तस्स सुह-दुक्ख संसार मोक्खा ण संभवंति, कूडत्यो सुहादीहिं अविपरिणामी आगासतुल्लो त्ति, जस्स वा खणभंगो तस्स सह कम्मणा पतिक्खणनिरोह समुप्पाते को सुहादिसंबंधो १ । किंचसुह-दुक्खसंपओगो ण संभवति णिच्चपक्खवातम्मि । एगंतुच्छेयम्मि य सुह-दुक्खविकप्पणमजुत्तं ॥१॥
[दशवै० नि० गा० १० हाटी पत्र ४०] । इह पुण अणेगंतपक्खावलंबणम्मि जीवो दव्वट्ठताए निच्चो पज्जवट्ठताए अणिच्चो, दिलुतो सुवणं-जहा 25 सुवण्णमंगुलीयत्तेण विणलु कुंडलभावेण संभूतं सुवण्णदव्वमवहितं, तहा जीवदव्वमवहितं मणुस्सादिपज्जवेण संभूतं विणटं देवादिणा उप्पाय-विगम-हितिजुत्तं ति सुह-दुक्ख-संसार मोक्खा तस्स संभवंति ॥
उवाए त्ति दारं, सो दव्वादि चतुव्विहो । देव्योवातो-जहा धातुवातिता उवादेण सुवण्णादि करेंति तहा संघादिकज्जे जोणिपाहुडादीहिं दव्वोवाए दरिसेति, पडिणीयपडिघायणत्थं वा । खेत्तोवातो-जहा पुत्ववेतालीओ
अवरवेताली णावाए गम्मति एवं विज्जादीहिं अद्धाणाती आवती नित्यरितव्वा । कालोवातो-जहा णालियाए 30 कालो णज्जति तहा सुत्त-ऽत्थन्भासेण एत्तिओ कालो गओ त्ति कजे जाणितव्वं ॥
भावोवाते उदाहरणं-सेणितो राया भन्जाए भण्णति-एगखंभं मे प्रसाद कोहि । तेण वडतिणो
१ प्रतीपम् ॥ २ दोषीनवेलायाः-प्रथमालिकाभोजनाद् आरब्धः तावत् ॥ ३ धम्मसंठिओ य वृद्धविवरणे ॥ ४क्षपका:-तपखिनः ॥५ञ्जालकः ॥ ६ तेऽप्येकान्तेन सामर्षिताः ॥ ७ निष्टयूतम् ॥ ८ मया खेलमालकः ॥ ९क्षिप्तम् ॥ १० आशातितः॥ ११ण जजए णिचवायपक्खम्मि खे० । ण पविस्सइ णिश्चवायपक्खम्मि वी० । ण विजई निचवायपक्खम्मि सा. हाटी.॥ १२ द्रव्योपायः यथा धातुवादिकाः उपायेन ॥ १३ वर्षकिनः ॥
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International