________________
सुत्तगा० १ णिज्जुत्तिगा० १३-१५] दसकालियसुत्तं । दुमत्थाधिगारजाणतो 'एतेहिं कम्मेहिं दुमेसु उववत्ती' तम्मि नाणे उवउत्तो। नोआगमतो दुमनामा - गोताई कम्माई वेदेंतो भावदुमो । आह चोदतो-दुमणामा-गोताणि वेदेंतो भवतु भावदुमो, जं पुण तदुवओगेणं भावदुमो तदसमंजसं, जति पुण एवं होजा तो अग्गिविण्णाणोवउत्तो पुरिसो दहण-पयण-पगासणाणं कत्ता होजा । गुरवो भणंति-विण्णाणं वेयणा भावो अभिप्पातो ति तुलं, लोगे वि भण्णति-को एयस्स भावो?, अभिप्पाओ त्ति वुत्तं भवति, ण य विन्नाणवतिरित्तो अप्पा, तम्हा भवति दुमविण्णाणोवउत्तो भावदुमो । दव्वदुमेण अधिगारो ॥१३॥ एत्ताहे दुमएगट्ठियाई, जहा इंदस्स मघवं-पुरंदरादीणि, ताणि पुण
दुमा य १ पायवा २ रुक्खा ३ विडिमी य ४ अगा ५ तरू ६ ।
कुहा ७ महीरुहा ८ वच्छा ९ रोवंगा १० भंजगा वि य११ ॥१४॥ दुमा य पायवा रुक्खा० गाहा । भूमीय आगासे य दोसु माया दुमा, अहवा दूः-साहा ताओ जेसिं विजंति ते मा १ । पा पाणे धातुः रक्खणे वा, पादेहिं पिबंति पालिजंति वा पायवा, पाया-मूला पिजंति तेसु 10 तेसु कारणेसु २।क्खा वृक्षाः, एतस्स अवभंसो एस ३ । विडिमाणि जेसिं विजंति ते विडिमी ४ । अगमणाद् अगा ५। अत्थाहमुदगं तरंति तेहिं तरवो ६ । कुत्ति भूमी तीए धारिजंतीति कुहा ७ । महीए रुहंतीति महीरुहा ८ । सुतप्रियभवनं वच्छा, पुत्ता इव रक्खिजंति वच्छा ९ । रुप्पंति रोपणीया वा रोपका १० । "भैलो भंगे" भजतीति भंजका ११ ॥ १४ ॥ दुमे त्ति गतं ।
पुप्फे ति दारं, तं पि चतुव्विहं जहा दुमो तहेव । दैव्वपुप्फेण अधिकारो । ऍगट्ठियाणि से पुप्फ फुलं 15 कुसुमं सुमणं एवमादीणि । जहा रुक्खस्स तहा [पुप्फस्स] सणिरुत्तेसु भणिएसु इदाणिं भिणपयसमसणं समासोएगीभावगमणं सो कीरति-इह छट्ठीतप्पुरिसो, दुमस्स पुप्फ दुमपुप्फं, दुमपुप्फोवमाणपहाणत्थमज्झयणं, गहादिविहितः [पा० ४. २. १३८ ] उप्रत्ययः, दुमपुफियं ॥ तस्स इमे अत्थाहिगारा
दुमपुफियं च १ आहारएसणा २ गोयरे ३ तया ४ उंछे ५ । मेस ६ जलोया ७ सप्पे ८ वण ९ ऽक्ख १० उँसु ११ पुत्त १२ गोलु १३ दए १४ ॥१५॥ 20
दुमपुष्फियं च आहारएसणा० गाधा । दुमपुफियं ति वा आहारेसणे ति वा एवं पयविभागो । एतेहिं ओवम्मं ति एते अज्झयणस्था । जहा दुमस्स पुप्फेहिंतो अकयमकारियं भमरो रसं आहारति, ण य पुप्फस्स विणासो किलामो वा भवति, एवं सव्वेसणासुद्धं गिहीणं पीलं अकरेंतो साधू आहारं गेण्हति १ ।
आहारएसण त्ति गवेसण-गहण-घासेसणासु जतितव्वं २।
१ वृद्धविवरणकृता रुक्खा विडिमी अगमा तरू इति पाठभेदानुसारेण विवृतमस्ति । श्रीहरिभद्रपादैः पुनः रुक्खा अगमा विडिमी तरू इति पाठानुसारेण व्याख्यातमस्ति, नियुक्त्यादर्शेषु तु रुक्खा अगमा विडिमा तरू इति पाठो दृश्यते ॥ २रोवगा रुजगा वि य इति वृद्धविवरणकृत्सम्मतः पाठः, दृश्यतां टिप्पणी ५ । रोवगा रुंजगा वि य इति हारिभद्रीवृत्ती, नियुक्तिप्रतिष्वयमेव पाठ उपलभ्यते । रोवगा रुजगा दिय खं०॥३मूला छिजंति मूलादर्श । “पादा-मूला भण्णति" इति वृद्धविवरणे ॥ ४ “रु त्ति पुहवी, ख ति आगासं, तेसु दोसु वि जहा ठिया तेण रुक्खा; अहवा रुः-पुढवी, तं खायंतीति रुक्खा । विडिमाणि जेण अत्थि तेण विडिमी" इति वद्धविवरणे॥ ५ "हत्ति पिथिवी, तीय जायंति त्ति रुजगा" इति वृद्धविवरणे ॥ ६ भावपुप्फेण मूलादर्शे । “दव्वपुप्फेण अहिगारों" इति वृद्धविवरणे ॥ ७ "पुप्फा य कुसुमा चेव फुला य पसवा वि य । सुमणा चेत्र सुहुमा य सुहुमकाइयाणि य ॥१॥” इति पुष्पैकार्थिकानि ॥ ८ भिण्णपयपसमणं मूलादर्शे ॥ ९ दुमपुफिया य आहार सर्वासु नियुक्तिप्रतिषु वृद्ध। हरिभद्रपौदरयमैव पाठ: खीकृतोऽस्ति ॥ १० उसु गोल पुत्तुदए इति पाठः सर्वासु नियुक्तिप्रतिधूपलभ्यते, एनमेव पाठमनुसृत्य श्रीहरिभद्राचार्याख्या कृताऽस्ति । चर्णि-वृद्धविवरणकृत्सम्मतस्तु पाठ उपरि उल्लिखित एव, किञ्च नोपलभ्यतेऽयं पाठः कुत्राप्याद” इति ॥
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org