________________
सुत्तं ४२]
दसकालियसुत्तं । तिविहं एक्कविहेणं-ण करेति ३ मणसा ५, अहवा ण करेति ३ वयसा ६, अहवा न करेति ३ कारणं ७, एते सत्त भंगा तिविहं अमुयंतेण लद्धा । दुविहं तिविहेण—ण करेति ण कारवेति मणसा वायाए कारण १, अहवा न करेति करेंतं नाणुजाणति मणसा ३-२, अहवा ण कारवेति करेंतं नाणुजाणति मणसा ३-३, एते तिण्णि भंगा दुविहं तिविहेण लद्धा । दुविहं दुविहेण न करेति न कारवेति मणसा वायाए १, अहवा ण करेति ण कारवेति मणसा कारण २, अहवा ण करेति न कारवेति वायाए कारण ३, अहवा ण करेति करतं नाणुजाणति मणसा वायाए ४, 5 अहवा ण करेति करतं नाणुजाणति मणसा काएण ५, अहवा ण करेति करतं नाणुजाणति वयसा काएण ६, अहवा ण कारवेति करंतं नाणुजाणति मणसा वायाए ७, अहवा ण कारवेति करतं नाणुजाणति मणसा काएण ८, अहवा न कारवेति करतं नाणुजाणति वायाए कारणं ९, एते नव भंगा दुविहं दुविहेण लद्धा । दुविहं एक्कविहेणं-ण करेति न कारवेति मणसा १, अहवा न करेति न कारवेति वायाए २, अहवा न करेति न कारवेति काएणं ३, अहवा ण करेति करतं ण समणुजाणति मणसा ४, अहवा ण करेति करेंत नाणुजाणति वायाए ५, अहवा ण करेति करेंतं नाणुजाणति 10 कारण ६, अहवाण कारवेति करेंतं नाणुजाणति मणसा ७, अहवाण कारवेति करेंतं नाणुजाणति वायाए ८, अहवा ण कारवेति करेंतं णाणुजाणति कारण ९, एते णव भंगा दुविहं एक्कविहेण लद्धा । एक्कविहं तिविहेण-ण करेति मणसा वायाए कारण १, अहवाण कारवेति मणसा ३-२, अहवा करतं नाणुजाणति मणसा ३-३, एते तिण्णि भंगा एक्कविहं तिविहेण लद्धा । एक्कविहं दुविहेणं-ण करेति मणसा वायाए १, अहवा ण करेति मणसा कारण २, अहवा ण करेति वायाए काएणं ३, अहवा ण कारवेति मणसा वायाए ४, अहवा ण कारवेति मणसा काएणं ५, अहवा ण 15 कारवेति वाताए काएणं ६, अहवा करेंतं नाणुजाणति मणसा वायाए ७, अहवा करेंतं नाणुजाणति मणसा काएणं ८, अहवा करेंतं नाणुजाणति वायाए काएणं ९, एते णव भंगा एक्कविहं दुविहेण लद्धा । एक्कविहं एक्कविहेण-ण करेति मणसा १, अहवा ण करेति वायाए २, अहवा ण करेति कारणं ३, अहवा ण कारवेति मणसा ४, अहवा न कारवेति वायाए ५, अहवा ण कारवेति काएणं ६, अहवा करेंतं नाणुजाणति मणसा ७, अहवा करेंतं नाणुजाणति वायाए ८, अहवा करेंतं नाणुजाणति कारणं ९, एते णव भंगा एक्कविहं एक्कविहेण लद्धा ।
20 एते सव्वे वि संकलिजंति-तिविहं अमुयंतेहिं सत्त लद्धा, दुविहं तिविहेण तिण्णि, एते संकलिता जाता दस । दुविहं दुविहेण णव लद्धा, ते दससु पक्खित्ता जाता एकूणवीसं । दुविहं एक्कविहेण णव लद्धा, ते एगूणवीसाए पक्खित्ता जाता अट्ठावीसं । एक्कविहं तिविहेण तिण्णि अट्ठावीसाए पक्खित्ता जाता एक्कतीसा । एक्कविहं दुविहेण णव लद्धा एक्कतीसाए पक्खित्ता जाता चत्तालीसं । एक्कविहं एक्कविहेण णव चत्तालीसाए पक्खित्ता जाता एगूणपण्णा । एते पडुप्पण्णं संवरेति, एगूणपण्णा अतीतं जिंदति, एते चेव तहा अणागतं पञ्चक्खाति, तिण्णि एगूण-95 पण्णातो सत्तयत्तालं भंगसतं १४७॥
एत्थ पढमभंगो साधूण जुजति तेण अधिकारो, सेसा सावगाणं संभवतो उच्चारितसरूव ति परूवणं । पाणातिवातपञ्चक्खाणं सविकल्पं भणितं । अयं तु प्राणिविकल्पः-से सुहुमं वा वातरं वा तसं वा थावरं वा, से इति वयणाधारण अप्पणो निद्देसं करेति, सोऽहमेव अन्भुवगम्म कतपञ्चक्खाणो सुहुमं अतीव अप्पसरीरं तं वा, वातं रातीति वातरो महासरीरो तं वा । उभयं एतदेव पुणो विकप्पिजति-तसंवा "त्रसी उद्वेजने" त्रस्य-30 तीति त्रसः तं वा, थावरो जो थाणातो ण विचलति तं वा, वासद्दो विकप्पे, सव्वे पगारा ण हंतव्वा । वेदिका पुण "क्षुद्रजन्तुषु णत्थि पाणातिवातो" ति एतस्स विसेसणत्थं सुहुमातिवयणं । जीवस्स असंखेजपदेसत्ते सव्वे सुहुम-बायरविसेसा सरीरदव्वगता इति सुहुम-बायरसंसद्दणेण एगग्गहणे समाणजातीयसूतणमिति ।
केति सुत्तमिमं पढंति केति वृत्तिगतं विसेसिंति, जहा-सेत पाणातिवाते चतुविहे, तं०दव्वतोखेत्ततो कालतो भावतो। दव्वतो छक्कायसरीरदव्वोवरोहो संभवति अतो दव्वतो छसु जीवनिका-35
१ "एते तिन्नि वि ५-६-७ भंगा पायसो सुण्णा" इति वृद्धविवरणे ॥ दस० सु. ११
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org