________________
८२
णिज्जुत्ति-चुण्णिसंजुयं
[चउत्थं छज्जीवणियझयणं एसु । सव्वलोगगतो पाणातिवातसंभवो ति खेत्ततो सव्वलोगे। कालविकप्पो अयमेवेति कालओ दिया वा राओ वा । मंसादीगेहीए गेहाणुमारणं वा रागेण वेरियमारणं दोसेणं ति भण्णति-भावतो रागेण वा दोसेण वा । राग-दोसविरहितस्स सत्तोवघाते भावतो पाणातिवातो ण भवति, जेण दव्वतो नामेके पाणातिवाते णो भावतो, चतुभंगो सणिदरिसणो जहा दुमपुप्फिताए[ पत्र १२ ]। तं एवंप्रकारं पाणातिवातं ते वा सुहुमादिविकप्पे णेव सतं उपाणे अतिवातेमि,णेवण्णेहिं पाणे अतिवायावेमि, पाणे अतिवातंते वि अण्णे ण समणुजाणामि, जावजीवाए तिविहं तिविहेण, मणसा वयसा कायसा ण करेमिण कारवेमि करेंतं पि अण्णं ण समणुजाणामि, तस्स भंते पडिकमामि गिंदामि गरहामि अप्पाणं वोसिरामि । एतेर्सि पदाणं विवरणं जहा आदौ । फलं-पाणातिवाते पसत्ताणं इहैव गरहा पचवायजोगो परलोगे दोग्गतिगमणं, एतदुभतं पाणातिवातविरताणं न भवति । महव्वतादौ पाणातिवाताओ वेरमणं पहाणो मूलगुण इति, जेण अहिंसा परमो 10 धम्मो, सेसाणि महन्वताणि एतस्सेव अत्थविसेसगाणीति तदणंतरं । क्रमपडिनिग्गमणत्थं पहुच्चारणमुक्तार्थस्यपढमे भंते ! महवते पाणातिवातातो वेरमणं ॥११॥
कातोपरोहाणंतरं सेसदोससव्वाणुगामी मुसावातदोसा इति भण्णति४३. आहावरे दोचे भंते ! महन्वते उवद्वितो मि मुसादातातो वेरमणं, सव्वं भंते! मुसावातं पच्चक्खामि, से कोहा वा लोभा वा भता वा हासा वा। [से ये मुसावाते चउन्विहे, तं०-दव्वतो एक । दव्वतो सव्वदव्वेसु, खेत्ततो लोगे वा अलोगे वा, कालतो दिया वा रातो वा, भावतो कोहेण वा लोभेण वा भतेण वा हासेण वा । ] वे सतं मुसं वएमि, णेवऽण्णेहिं मुसं वायावेमि, मुसं वयंते वि अण्णे ण समणुजाणामि, जावज्जीवाए तिविहं तिविहेणं, मणसा वयसा कायसा ण करेमि ण कारवेमि करेंतं पि अण्णं ण समणुजाणामि, तस्स भंते ! पडिक्कमामि जिंदामि गरहामि अप्पाणं वोसिरामि । दोच्चे भंते ! महवते मुसावातातो वेरमणं ॥ १२ ॥
४३. आहावरे दोचे भंते! महव्वते उवहितो मि मुसावातातो वेरमणं । अहसदो अणेगेसु अत्थेसु, इह अणंतरताए, पाणातिवातवेरमणाणंतरं, अवरसद्दो अण्णत्ते, पाणातिवाता पिहं, दोचे बितीए भंते !, सेसं जहा पाणातिवातवेरमणे । विसेसो-असावातो तिविहो, तं०-सन्भावपडिसेहो १ अभूतुब्भावणं २ अत्यंतरं ३ । 25 सम्भावपडिसेहो जहा 'नत्थि जीवे' एवमादि १ । अभूतुब्भावणं 'अस्थि, सव्वगतो पुण' २। अत्यंतरं गावं महिसिं भणति एवमादि ३ । मुसावातवेरमणे कारणाणीमाणि-से कोहा वा लोभा वा भता वा हासा वा,
१°काएर्थस्य मूलादर्शे । प्रत्युञ्चारणं उक्तार्थस्य ॥ २ अहावरे अचू० विना । एवमग्रेऽपि महाव्रतालापकेषु क्षेयम् । ३ ध्वए मुसावायाओ अचू. विना ॥ ४ दृश्यतां पत्रं ८. टि. ४॥ ५ नेव सयं मुसं वएजा नेवऽन्नेहिं मुसं वायावेजा मुसं वयंते वि अनेन समणुजाणामि, जावज्जीवाए तिविहं तिविहेण, मणेणं वायाए कारणं अचू. विना। समणुजाणामि स्थाने समणुजाणेजा शु०॥ ६ व्वए उवढिओ मि सव्वाओ मुसावायाओ अचू० विना ॥ ७ "तत्थ मुसावाओ चउबिहो, तं.-सब्भावपडिसेहो १ असन्भू युब्भावणं २ अत्यंतरं ३ गरहा ४ । तत्थ 'सम्भावपडिसेहो णाम' जहा णत्यि जीवो नत्थि पुण्णं नस्थि पावं नत्थि बंधो पत्थि मोक्खो एवमादी १ । 'असन्भूयुभावणं नाम' अत्थि जीवो [ सव्वगतो] सामागतंदुलमेत्तो वा एवमादी २। 'पयत्यंतरं नाम' जो गाविं भणइ ‘एसो आसो' त्ति ३ । 'गरहा णाम' "तहेव काणं काणि ति" [दश० अ० ७ गा० ११ ] एवमादि ४।" इति वृद्धविवरणे। श्रीहरिभद्रसूरिपादैरपि वृत्तौ "मृषावादश्चतुर्विधः" इत्यादिप्रन्थसन्दर्भेण वृद्धविवरणानुसार्येव व्याख्यातमस्ति ।
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org