________________
६२६
स्थानाङ्गसूत्रस्य चतुर्थे परिशिष्टम् पजानाति । एवं खो, मिक्खवे, पुग्गलो गम्भीरो होति गम्भीरोभासो। सेय्यथापि सो, भिक्खवे, उदकरहदो गम्भीरो गम्भीरोभासो; तथूपमाहं, भिक्खवे, इमं पुगगलं वदामि । इमे खो, भिक्खवे, चत्तारो उदकरहदूपमा पुग्गला सन्तो संविज्जमाना लोकस्मि ति ।" इति अंगुत्तरनिकाये ४।११।४। पृ० ११०१११ । दृश्यतां पुग्गलपञ्जत्ति ७१-७२॥
पृ० १६३ पं० १ चत्तारि कुम्भा... तुला-“१. चत्तारोमे, भिक्खवे, कुम्भा। कतमे चत्तारो? तुच्छो पिहितो, पूरो विवटो, तुच्छो विवटो, पूरो पिहितो-इमे खो, भिक्खवे, चत्तारो कुम्भा। एवमेव खो, भिक्खवे, चत्तारो कुम्भूपमा पुग्गला सन्तो संविजमाना लोकस्मिं । कतमे चत्तारो? तुच्छो पिहितो, पूरो विवटो, तुच्छो विवटो, पूरो पिहितो।
२ कथं च, भिक्खवे, पुगलो तुच्छो होति पिहितो? इध, भिक्खवे, एकच्चस्स पुग्गलस्स पासादिकं होति अभिकन्तं पटिक्कतं आलोकितं विलोकितं सम्मिञ्जितं पसारितं संघाटिपत्तचीवरधारणं । सो 'इदं दुक्खं' ति यथाभूतं नपजानाति...पे०...'अयं दुक्खनिरोधगामिनी पटिपदा' ति यथाभूतं नप्पजानाति । एवं खो, भिक्ववे, पुगगलो तुच्छो होति पिहितो । सेय्यथापि सो, भिक्खवे, कुम्भो तुच्छो पिहितो; तथूपमाहं, भिक्खवे, इमं पुग्गलं वदामि।
३ कथं च, भिक्खवे, पुग्गलो पूरो होति विवटो ? इध, भिक्खवे, एकच्चस्स पुग्गलस्स न पासादिकं होति अभिकन्तं, पटिकतं आलोकित विलोकितं सम्मिञ्जितं पसारितं सङ्घाटिपत्तचीवरधारणं। सो 'इदं दुक्वं' ति यथाभूतं पजानाति...पे०...'अयं दुक्खनिरोधगामिनी पटिपदा' ति यथाभूतं पजानाति । एवं खो, भिक्खवे, पुग्गलो पूरो होति विवटो। सेय्यथापि सो, भिक्खवे, कुम्भो पूरो विवटो; तथूपमाहं, भिक्खवे, इमं पुग्गलं वदामि।
४. “कथं च, भिक्खवे, पुगलो तुच्छो होति विक्टो? इध, भिक्खवे, एकच्चस्स पुग्गलस्स न पासादिकं होति अभिक्कन्तं पटिक्कन्तं आलोकितं विलोकितं सम्मिञ्जितं पसारितं सङ्घाटिपत्तचीवरधारण। सो 'इदं दुक्खं' ति यथाभूतं नप्पजानाति...पे०...'अयं दुक्खनिरोधगामिनी पटिपदा' ति यथाभूतं नप्पजानाति। एवं खो, भिक्खवे, पुग्गलो तुच्छो होति विवटो। सेय्यथापि सो भिक्खवे, कुम्भो तुच्छो विवटो; तथूपमाहं, भिक्खवे, इमं पुग्गलं वदामि।
५. “कथं च, भिक्खचे, पुगलो पूरो होति पिहितो? इध, भिक्खवे, एकच्चस्स पुगलस्स पासादिकं होति अभिक्कन्तं पटिक्कन्तं आलोकित विलोकितं सम्मिञ्जितं पसारितं संघाटिपत्तचीवरधारणं। सो 'इदं दुक्ख' ति यथाभूतं पजानाति ..पे०...'अयं दुक्खनिरोधगामिनी पटिपदा' ति यथाभूतं पजानाति । एवं खो, भिक्खवे, पुग्गलो पूरो होति पिहितो। सेय्यथापि सो, भिक्खवे, कुम्भो पूरो पिहितो; तथूपमाहं, भिक्खवे, इमं पुग्गलं वदामि । इमे खो, भिक्खवे, चत्तारो कुम्भूपमा पुग्गला सन्तो संविज्जमाना लोकरिम ति।" इति अंगुत्तरनिकाये ४।११।३। पृ० ११०। दृश्यतां पुग्गलपञ्जत्ति पृ० ७०-७१॥
पृ० १६३ पं० १८ चत्तारि कुंभा"। तुला-"कतमो च पुग्गलो गूथभाणी ? इधेकच्चो पुग्गलो मुसावादी होति । सभग्गतो वा परिसरगतो वा आतिमझगतो वा पूगमज्झगतो वा राजकुलमज्झगतो वा अभिनीतो सक्खिपुट्ठो-“एहम्भो, पुरिस, यं जानासि तं वदेही" ति, सो अजानं वा आह"जानामी"ति, जानं वा आह–“न जानामी" ति, अपस्सं वा आह-"परसामी" ति, पस्सं वा आह--"न पस्सामी" ति । इति अत्तहेतु वा परहेतु वा आमिसकिञ्चिक्खहेतु वा सम्पजानमुसा भासिता होति । अयं वुच्चति पुग्गलो “गूथभाणी"। ___ कतमो च पुग्गलो पुप्फभाणी ? इथे कचो पुग्गलो मुसावादं पहाय मुसावादा पटिविरतो होति, सभगतो वा परिसरगतो वा जातिमज्झगतो वा पूगमज्झगतो वा राजकुलमज्झगतो वा अभिनीतो सक्खिपुट्ठो"एहम्भो, पुरिस, यं जानासि तं वदेही" ति, सो अजानं वा आह-"न जानामी" ति, जानं वा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org