________________
શ્રમણ-સમુદાયની એકતા, જ્ઞાનસજ્જતા અને આચારશુદ્ધિઃ ૩પ
૧૮૩
૧૮૩
(૩૫) સાથ્વીવર્ગની અવગણના –
અહિંસાના પાલનની જ ખામી
અમારા પત્રના તા. ૩૦-૧૨-૧૯૬ ૧ના અંકના “સામયિક ફુરણની “મુનિવિહારના ક્ષેત્રના વિસ્તારની જરૂર' શીર્ષકની નોંધના છેલ્લા ફકરામાં અમે લખ્યું હતું – “આ પ્રસંગે એક વાત એ પણ વિચારવા જેવી છે, કે જે-જે જૈન ફિરકાઓમાં સાધ્વીસમુદાયને ધર્મોપદેશ આપવાની છૂટ આપવામાં નથી આવી, એમને આ છૂટ આપવી જોઈએ. આમ કરવાથી એ સાધ્વીસમુદાયને ઊંડું અધ્યયન કરવાની પ્રેરણા મળશે અને જૈનસંઘનું એ અંગ સબળ બનશે. વળી વધારે ક્ષેત્રોમાં ધર્મોપદેશ પહોંચતો કરવાનું મુશ્કેલ લાગતું કાર્ય સરળ બનશે.” આ લખાણ વાંચીને અમારા એક વાચક જણાવે છે –
“તમે અવારનવાર પૂજ્ય સાધ્વીજીઓને પાટે બેસીને વખાણ આપવાની એટલે કે પૂજ્ય સાધુ-મુનિરાજોની જેમ ધર્મનો ઉપદેશ આપવાની છૂટ આપવાનું લખો છો. પણ ક્યારેક-ક્યારેક આપણા તપગચ્છના આચાર્ય-મહારાજો કે મુનિમહારાજો આ વાતનો નિષેધ કરે છે, અને મોટે ભાગે આપણે ત્યાં જોવામાં પણ એમ જ આવે છે કે પૂજ્ય ગરણીજી મહારાજ પોતે પણ આમ કરવા ચાહતાં નથી હોતાં. તમારા તરફથી આમ કહેવામાં આવે છે અને વારંવાર એ વાતનો પ્રચાર કરવામાં આવે છે તે બરાબર અને વાજબી થાય છે ? એમ કરવાથી આપણા સંઘની પ્રણાલિકામાં ભંગ નથી થતો ? એથી સંઘને નુકસાન નહીં થાય ?"
આ સવાલનો અમારો ટૂંકો અને સીધો જવાબ એ છે કે આપણો સાધ્વી-સમુદાય ઉપાશ્રયમાં, મુનિરાજની જેમ પાટે બેસીને કે જાહેર સ્થળોમાં જાહેર સભાઓમાં ધર્મશાસ્ત્રોનું વાચન કરે કે ધર્મોપદેશ આપે કે સંઘ કે સમાજની ઉન્નતિની વાતો સમજાવે, તો એથી ન તો કંઈ નુકસાન થવાનું છે કે ન તો કોઈ સાચી ધર્મપ્રણાલિકાનો ભંગ થવાનો છે. જે પ્રણાલિકાનો ભંગ થવાનો ભય રજૂ કરવામાં આવે છે, એ તો જૈન ધર્મના હાર્દ સાથે કોઈ રીતે બંધ ન બેસતી છતાં પાછળથી આપણામાં પ્રવેશી ગયેલી હાનિકારક કે અભ્યદયરોધક પ્રથાઓ કે પ્રણાલિકાઓ પૈકીની એક છે. તેથી એ પ્રણાલિકાને દૂર કરવાનું કહેવું અને સાધ્વી-સમુદાયને ધર્મોપદેશની છૂટ આપવાના વિચારનો પ્રચાર કરવો એ સર્વથા ઉચિત તેમ જ જૈન સંસ્કૃતિની સૂક્ષ્મ અહિંસાની ભાવના સાથે પૂરેપૂરું બંધબેસતું જ કાર્ય છે. એટલે, ખરી રીતે તો સાધ્વી-સમુદાય ઉપર ધર્મોપદેશનો પ્રતિબંધ અહિંસાના પાલનની જ ખામી સૂચવે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org