________________
૧૮૨
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમ સૂત્ર
બન્યા વિના સંખ્યાતાથુક સ્કંધ બની જાય છે. એ પ્રમાણે, અસંખ્યાતાક અને અનંતાણુક સ્કંધ માટે પણ જાણવું
(૨) ભેદ એટલે છૂટું પડવું. અનંતાણુક કંધમાંથી એક અણુ છૂટો પડે તે એક અણુ ન્યૂન અનંતાણુક સ્કંધ. બને છે. બે પરમાણુ છૂટા પડે તે બે પરમાણુ ન્યૂન અનંતાણુક સ્કંધ બને છે. એમ પરમાણુઓ છૂટા પડતાં પડતાં અનંતાણુક અંધ અસંખ્યાતાણુક બની જાય તે એ અસંખ્યાતાણુક સ્કંધની ઉત્પત્તિ ભેદથી થઈ કહેવાય. અસંખ્યાતાણુક સ્કંધમાંથી ઉપર મુજબ પરમાણુઓ છૂટા પડતાં પડતાં સંખ્યાતાણુક બની જાય તે એ સંખ્યાતાક દ્ધધની ઉત્પત્તિ ભેદથી થઈ કહેવાય. સંખ્યાતાણુક કંધમાંથી પણ એક બે વગેરે પરમાણુ છૂટા પડતાં પડતાં યાવત્ માત્ર બે જ પરમાણુ રહે તે તે કયાણુક સ્કંધ બની જાય.
જેમ સંઘાતમાં એકી સાથે એક એક અણુ જ જોડાય એ નિયમ નથી, તેમ ભેદમાં પણ એક એક અણુ જ છૂટા થાય એ નિયમ નથી. અનંતણુક વગેરે સ્કંધમાંથી કઈ વાર એક, કોઈ વાર બે, કોઈ વાર ત્રણ, એમ યાવત્ કઈ વાર એકી સાથે માત્ર બે આશુઓને છોડીને બધા જ અણુઓ છૂટા પડી જાય અને તે સ્કધ દ્રવ્યણુક બની જાય.
(૩) સંઘાત-ભેદ એટલે એક જ સમયે છૂટું થવું અને ભેગું થવું. જે સ્કંધમાંથી એક, બે વગેરે પરમાણુઓ છૂટા પડે અને તે જ સમયે બીજા એક, બે વગેરે પરમાણુઓ જોડાય તે સ્કેદની ઉત્પત્તિ સંઘાત–ભેદથી થાય.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
