________________
વનસ્પતિકાય
૧૩૫
તેને પૂર જે સ્ત્રી શ્રી કહે છે. તે પરથી તે હળદરને જ એક વિશેષ પ્રકાર હોય એમ જણાય છે. બંગાળીમાં પણ તેને માટે જરા દુર એ શબ્દ પ્રસિદ્ધ છે, એટલે તે હલદરની જ એક જાતિ હવા વિષે શંકા રહેતી નથી.
કચૂરાના છોડ હળદરના છોડ જેવા જ થાય છે અને તેનાં પાંદડાં પણ હળદરનાં પાંદડાં પ્રમાણે જ હોય છે. વળી તેના કંદ પણ હળદર પ્રમાણે જમીનમાં જ થાય છે.
વાષધિમાં કહ્યું છે કે “કચૂરને ક્ષુપ (નાને છોડ થાય છે. એની નીચે આંબાહળદર જેવા ગાંઠિયા થાય છે. એને પ્રતિનિધિ આદુ અને અંજીર કે શતાવરી છે? તે પરથી તેના ગુણે આદુને મળતા હોય એમ જણાય છે.
આદ્રકત્રિકમાં શૂરાને કેમ લીધે? તેના ઉત્તરમાં આટલું નિવેદન પર્યાપ્ત છે.
જ્જર–ગાજર.
ગાજર અતિ પ્રસિદ્ધ છે. હિંદી અને મરાઠી ભાષામાં પણ તેને ગાજર જ કહે છે. અંગ્રેજીમાં તેને કેરેટ (Carrot) કહે છે. ગાજર જમીનમાં થાય છે, લાંબા શંકુ આકારનાં હેય છે અને રંગે રાતાં કે ધેળાં હોય છે. તેના છેડ લગભગ સવા હાથ ઊંચા વધે છે. ગાજરમાં સાકરનું પ્રમાણ ફીક ઠીક હોવાથી તે સ્વાદમાં ગન્યા લાગે છે. સામાન્ય રીતે તેનું શાક અને અથાણું થાય છે. દુષ્કાળ જેવા સમયમાં ગરીબ લેકે તેના પર નિર્વાહ કરે છે. શેરડીની સ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
