Page Text
________________
न्यायागमानुसारिणीवृत्त्यलङ्कृतम् [प्रथमे विध्यरे शेषशासनन्यग्भावेनैव जेष्यति तद् यदेवम्विधम् । एवम्विधतैव तु प्रतिपादनीया। किमेव प्रतिपाद्यमस्ति ? द्रव्यार्थ-पर्यायार्थद्वित्वाद्यनन्तान्तविकल्पो
तत्सिद्ध्यर्थं सदिति यतो द्रव्य-गुण-कर्मसु द्रव्य-गुण-कर्मभ्योऽर्थान्तरं सा सत्ता [वै० सं० १।२।७-८ ] इत्याश्रितपदार्थव्याजेन द्रव्यार्थ-पर्यायार्थाश्रयणं सङ्करदोषपरिहारार्थ च सामान्यस्यान्यविशेषस्य च परिकल्पनेति । .. वाचां भागमतीत्य वाग्विनियतमिति, प्रज्ञापनीयेष्वेव भावेषु अनन्तासङ्ख्येयसङ्ख्येयभागगुणहानिवृद्धिभ्यां क्षयोपशमविशेषापेक्षया मंतिविशेषाभ्युपगमाचतुर्दशपूर्वधराणामेव परस्परतः, अद्यतनपुरुषेन्द्रियशक्त्युत्कर्षापकर्षवत् । उक्तं च -
जं चोदसपुत्वधरा छट्ठाणगया परोप्परं होति । "तेण तु अणंतभागो पण्णवणिजाण जं सुत्तं ॥ पण्णवणिज्जा भावा अणंतभागो 3 अणभिलप्पाणं । पण्णवणिजाणं पुण अणंतभागो सुंअणिबद्धो॥ अक्खरलंमेण समा ऊणहियों होंति मंइविसेसेहिं ।
ते वि य मैई विसेसे सुअणाणभंतरे जाण ॥ [विशेषाव० भा० ६३, ६२, ६४ ] 15 शेषशासनन्यग्भावेनैवेत्यादि । परवादतिरस्करणेन जेष्यत्येव तदवश्यम् , स्तुतिद्वारेण भवता तत्सामर्थ्याङ्गीकरणात्, नूनमेतत् प्रतिपादयिष्यति भवान् न तदनुरोधेनैव कस्यचिदिति । किं तत् कस्यचित् प्रसादेन जयति ? विवदमानस्य गले पादं कृत्वा जयतीत्यभिप्रायः । यदेवम्विधमिति, यद् योगिनामेव सर्वथा गम्यम् , न गम्यं क्वचिदप्यन्येषाम् , वाचां भागमतीत्य वाग्विनियतम् , ब्याप्येकस्थमनन्तमन्तवदपि, न्यस्तं धियां पाटवे, व्यामोहे [न], जगत्प्रतान विसृतिव्यत्यासधीरास्पदं
१ “सदिति यतो द्रव्य-गुण-कर्मसु सा सत्ता । द्रव्य-गुण-कर्मभ्योऽर्थान्तर सत्ता"-इति वैशेषिकसूत्रे पाठः । "सदिति यतो द्रव्य-गुण-कर्मसु सा सत्ता । इतिकारेण प्रत्यय-व्यवहारयोः प्रकारमुपदिशति । तथा च द्रव्यादिषु त्रिषु 'सत् सत्' इतिप्रकारको यतः प्रत्ययः 'सदिदं सदिदम्' इत्याकारकः शब्दप्रयोगो वा यदधीनः सा सत्ता ॥ ननु द्रव्य-गुण-कर्मभ्यः पृथग्भावेन सत्ता नानुभूयतेऽतो द्रव्याद्यन्यतमदेव सत्ता...इत्यत आह-द्रव्य-गुण-कर्मभ्योऽर्थान्तरं
सत्ता । द्रव्यादयोऽननुगताः, सत्ता चानुगता । तथा च अनुगतत्वाननुगतत्वलक्षणविरुद्धधर्माध्यासेन तेभ्यो मेदस्य सिद्धत्वात् ।"-वैशे० सू० उप० पृ. ४० ॥ २ समिति° य० ॥ ३ चउदस य० ॥ ४ परुप्परं य० ॥ ५ तेणं अणंत° य० । तेणं तु अणंत भा० । “तेण उ अणंत" -विशेषाव० भा०॥ ६ पन य० । एवमग्रेऽपि ॥ ७ तु भा० ॥ ८ सुत' भा०। “सुय"-विशेषाव० भा०॥ ९°हिआ हुति य० ॥ १० मइविसेसेण भा० । “मइविसेसेहिं"-विशेषाव. भा० ॥ ११ अ य० ॥ १२ मती भा० ॥ १३ सुतणाण' भा०। “सुयणाण"-विशेषाव भा० ॥ १४ न्यग्भावेनेवेत्यादि भा० । न्यग्भावेन वेत्यादि य० ॥ १५ भवान् तदनु प्र०॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001108 |
| Book Title | Dvadasharam Naychakram Part 1 Tika |
| Original Sutra Author | Mallavadi Kshamashraman |
| Author | Sighsuri, Jambuvijay |
| Publisher | Atmanand Jain Sabha |
| Publication Year | 1966 |
| Total Pages | 662 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Nay, & Nyay |
| File Size | 19 MB |