________________
अनुयोगद्वारसूत्रम् [ सू० ५२१-५२४]
५७६ णं परसमए आघविज्जति जाव उवदंसिजति । सेतं परसमयवत्तव्वया।
[सू० ५२४] से किं तं ससमयपरसमयवत्तव्वया ? ससमयपरसमयवत्तव्वया- जत्थ णं ससमए परसमए आघविजइ जाव उवदंसिजइ । सेतं ससमयपरसमयवत्तव्वया ।
[चू० ५२१-५२४] इदाणिं वत्तव्वता- से किं तं वत्तव्वया ? इत्यादि । 5 अज्झयणे(णादिसु) जे सुत्तविभागेण प्रकरणविभागेण वा अत्था परूविज्जति सा वत्तव्वता भवति । सा च त्रिधा ससमयादिका। जत्थ णं ति यत्राध्ययने सूत्रे वा धर्मास्तिकायद्रव्यादीनां आत्मसमयस्वरूपेण प्ररूपणा क्रियते यथा गतिलक्षणो धर्मास्तिकाये(य इ)त्यादि सा स्वसमयवक्तव्यता । यत्र पुनरध्ययनादिषु जीवद्रव्यादीनां एकान्तग्राहेण नित्यत्वमनित्यत्वं वा परसमयस्वरूपप्ररूपणा क्रियते, सा जहा- 10
संति पंच महब्भूता, इहमेगेसि आहिता । पुढवी आऊ तेऊ, वाऊ आगासपंचमा ॥१॥ एते पंच महन्भूता, तेभो एगो त्ति आहिता । अह तेसिं विणासेणं, विणासो होति देहिणो ॥२॥ [सूत्रकृ० १।११७-८ ]
इत्यादि । 15 एसा परसमयवक्तव्यता । उभयवक्तव्यता यथाअगारमावसंता वा, आरण्णा वा वि पव्वया । इमं दरिसणमावण्णा, सव्वदुक्खा विमुच्चति ॥१॥ [सूत्रकृ० १।१।१९]
[हा० ५२१-५२४] अधुना वक्तव्यताद्वारावसरः, तत्राह - से किं तं वत्तव्वया इत्यादि । तत्राध्ययनादिषु सूत्र-प्रकरणविभागेन देशनियतमर्थकथनं वक्तव्यता । इयं च 20 त्रिविधा स्वसमयादिभेदात् । तत्र स्वसमयवक्तव्यता यत्र यस्यां णमिति वाक्यालङ्कारे स्वसमयः स्वसिद्धान्त: आख्यायते यथा पञ्चास्तिकायाः, तद्यथा- धर्मास्तिकाय इत्यादि, तथा प्रज्ञाप्यते यथा गतिलक्षणो धर्मास्तिकाय इत्यादि, तथा प्ररूप्यते १. तत्तो लोगोत्ति सं१,३। तो तेएगो त्ति सं२ । ततो एगोत्ति जे१ ॥ २. पव्वगा जे२ ॥
+
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
