Page Text
________________
चतुर्थ परिशिष्टम् [ हे० २६२ ] १. नामे त्यादि खं० पार विना ॥ २. २७ “शृङ्गारहास्यकरुणरौद्रवीरभयानकबीभत्साद्भुतशान्ता नव रसा: ॥२॥
तत्र कामस्य सकलजातिसुलभतयात्यन्तपरिचितत्वेन सर्वान् प्रति हृद्यतेति पूर्वं शृङ्गारः । तदनुगामी च हास्यो निरपेक्षभावत्वात् तद्विपरीतस्ततः करुणः । ततस्तनिमित्तमर्थप्रधानो रौद्रः । ततः कामार्थयोधर्ममूलत्वाद्धर्मप्रधानो वीरः । तस्य भीताभयप्रदानसारत्वादनन्तरं भयानकः । तद्विभावसाधारण्यसंभावनात् ततो बीभत्सः । इति इयद्वीरेणाक्षिप्तम् । वीरस्य पर्यन्तेऽद्भुतः फलमित्यनन्तरं तदुपादानम् । ततस्त्रिवर्गात्मकप्रवृत्तिधर्मविपरीतनिवृत्तिधर्मात्मको मोक्षफल: शान्तः । एते नवैव परस्परासंकीर्णा रसा:।" इति काव्यानुशासनस्वोपज्ञवृत्तौ ॥
__ “शृङ्गाररहास्यकरुणा रौद्रवीरभयानका: । बीभत्साद्भुतसंज्ञौ चेत्यष्टौ नाट्ये रसा: स्मृताः ॥१५॥" इति भरतविरचिते नाट्यशास्त्रे ॥३. रार्थं खं० पार विना ॥ ४. प्रतिषु पाठा: - विस्मयकरोति विस्मय जेसं० । विस्मयं करोति विस्मय खंमू० जेमू१,२, पा१ मां० । विस्मयकरो विस्मय खंसं० पा२ ॥ ५-६-७. भृकु पा१ मां० ॥ ८. प्रतिषु पाठा: - शिष्टव्रीडा खंमू० जेमू१,२, पा१ । शिष्टस्य व्रीडा खंसं० जेसं१,२, मां० । शिष्यस्य व्रीडा पार ॥ ९. मा मां क्वचित् खंसं० ॥ १०. भ; यत् प्रथ जेमू१ । भर्ना प्रथ जेसं१, पा २ । भर्ना यः प्रथं जे२, पा१ मां० ॥ ११. वहूपोति त्ति खं० ॥ १२. पुरीषपूयादि खंसं० पा२ ॥ १३. तच्छियं खंसं० ॥१४. तेनोपप्लुते जे१,२, पा१ मां० ॥ १५. प्रतिषु पाठा: - वग्घाय जेमू१, जे२, खं०। वघाय जेसं१, पा१,२, मां० ॥ १६. प्रतिषु पाठा: - द्वयादिसंयोग खंमू० । द्वयादिससंयोग जे१,२, पा१ । द्वयादिरससंयोग जेसं१,२, मां० पा२ ॥ १७. 'मिष्टस्य सर्वस्या खंमू० मांसं०॥
[ हे० २६३-३१२] १. यत्र लाला खंमू० ॥ २. संकीर्णः स्थान खंसं० ॥ ३. जो लत्तए खंमू० । जे लत्तए खंसं०, जेसं२ । जो अलत्तए खं० विना ॥ ४. रसेन (रसस्तेन जेसं२)प्राकृतशैल्या कन्(कः मां०, जे२)प्रत्ययः स एव जेसं१,२, मां० ॥ ५. “राजदन्तादिषु परम् ॥ [पा० २१२।३१], एषु पूर्वप्रयोगार्ह परं स्यात् । दन्तानां राजा राजदन्तः।" इति पा० सिद्धान्तकौमुद्याम् ॥ ६. स्तोकेष्वाम्रा जे१,२, मां० पा१ ॥ ७. त्यपि स्वरूप जेमू१, जे२, पा१ मां० ॥ ८. सीत्पुत्ता खंसं० ॥ ९. सिंही जे१,२, पा१ मामू० ॥ १०. प्रवृत्ततया पा१, २ । प्रवृत्ता(त्सामान्यरूपतया प्रवृत्ता खंसं०) द् खं० । प्रवृत्त्वा मां०॥ ११. प्रवृत्तत्वाद् पा१ मां०, जेसं२ ॥१२. दृश्यतां [ हे० ११] ।। १३. सप्ताविं खंसं० विना॥ १४. “निग्गंथ सक्क तावस गेरुय आजीव पंचहा समणा। तेसि परिवेसणाए लोभेण वणिज को अप्पं?॥४४५॥
__व्याख्या - निर्ग्रन्थाः साधवः, शाक्या: मायासूनवीया:, तापसा: वनवासिन: पाखण्डिन:, गैरुका: गेरुकरञ्जितवासस: परिव्राजका:, आजीवका: गोशालकशिष्या इति पञ्चधा पञ्चप्रकारा: श्रमणा भवन्ति ॥” इति पिण्डनिर्युक्तेर्मलयगिरिसूरिविरचितायां वृत्तौ ॥ १५. दृश्यतां [हा० १४ टि० ३] ॥ १६. दृश्यतां [हा० २६३-३१२ टि०७] ॥ १७. इत्यण भव खंमू० पा१, २, मां० ॥ १८. राजादीश्वरादि खंमू० जेमू१,२, पा१, २, मां० ॥ १९ अत एव ती पा१, २ ॥ २०. दिर्मातरो जेमू१ । दिभिर्मातरो जेसं१,२ । दिमातरो जे विना ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001106 |
| Book Title | Agam 45 Chulika 02 Anuyogdwar Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | Aryarakshit |
| Author | Punyavijay, Jambuvijay |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1999 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, G000, G010, & agam_anuyogdwar |
| File Size | 11 MB |