________________
६२
चतुर्थ परिशिष्टम् करोति कफपित्तास्रं मूढवातानुलोमनः । सोऽत्यभ्यस्तस्तनोः कुर्याच्छैथिल्यं तिमिरं भ्रमम् ॥ ११॥ कण्डूपाण्डुत्ववीसर्पशोफविस्फोटतृड्ज्वरान् । लवण: स्तम्भसङ्घातबन्धविध्मापनोऽग्निकृत् ॥१२॥ स्नेहनः स्वेदनस्तीक्ष्णो रोचनश्छेदभेदकृत् । सोऽत्रातियुक्तोऽम्रपवनं खलतिं पलितं वलिम् ॥१३॥ तृट्कुष्ठविषवीसर्पाञ्जनयेत्क्षपयेद्बलम् । तिक्तः स्वयमरोचिष्णुरुचिं क्रिमितृविषम् ॥१४॥ कुष्ठमूर्च्छाज्वरोत्कलेशदाहपित्तकफाञ् जयेत् । क्लेदमेदोवसामज्जशकृन्मूत्रोपशोषणः || १५ || लघुर्मेध्यो हिमो रूक्षः स्तन्यकण्ठविशोधन: । धातुक्षयानिलव्याधीनतियोगात्करोति सः ॥ १६ ॥ कटुर्गलामयो दर्द कुष्ठालसकशोफजित् । व्रणावसादनः स्नेहमेदः क्लेशोपशोषणः ॥१७॥ दीपनः पाचनो रुच्यः शोधनोऽन्नस्य शोषणः । छिनत्ति बन्धान् स्रोतांसि विवृणोति कफापहः ॥ १८ ॥ कुरुते सोऽतियोगेन तृष्णां शुक्रबलक्षयम् । मूर्च्छामाकुञ्चनं कम्पं कटिपृष्ठादिषु व्यथाम् ॥१९॥ कषायः पित्तकफहा गुरुरस्रविशोधनः । पीडनो रोपणः शीतः क्लेदमेदोविशोषणः ॥२०॥ आमसंस्तम्भनो ग्राही रूक्षोऽतित्वक्प्रसादनः । करोति शीलितः सोऽतिविष्टम्भाध्मानडुजः ||२१|| ” इति अष्टाङ्गहृदये ॥ २. वातं कर्फ हन्ति खंसं० जेमू ॥ ३. परिः खं० जे१ ॥ ४. परिः खं० जे१ ॥ ५. परिः खं० जे१ ॥ ६. परि: जे१,२, खंसं० ५१ ।। ७. पा २ विना न्यकृष्ण इति खंमू०, न्यकृष्ण इत्यर्थः खंसं० । न्यः कृष्ण इति पा१ जे१, २, मां० ॥ ८. स्थाया निं पार । स्थानि जेमू१, २, 'स्थायां नि जेसं १ ॥
[ हे० २२७-२३१] १. " नाम च धातुजमाह निरुक्ते व्याकरणे शकटस्य च तोक्तम् । यन्न पदार्थविशेषसमुत्थं प्रत्ययतः प्रकृतेश्च तदूह्यम् ॥” इति पाणिनीयव्याकरण काशिकायां वृत्तौ ३|३|१||
[ हे० २३३ - २५९ ] १. परिणामितं जेमू१, जे२, पा१, मां० ॥ २. वा पा२, खंसं विना नास्ति ॥ ३. प्रतिषु पाठाः - स्वप्रयोगत्वात् जेमू१ । स्वप्रयोगित्वात् जेसं१, जे२ । स्वप्रायोगित्वात् पा१ खं० मां० । स्वप्रायोगत्वात् पा२ ॥ ४. विशेषः पा२ विना । विशेषा जेमू२ । विशेषाः जेसं२ ॥ ५. स च स्वा जे१, २, पा१, मां० पा२ ॥ ६. दृश्यतां [हे० ९३ ९५ टि० ३ ] ॥ ७. वधिरेव पा१, जे१,२ ॥ ८. प्रतिषु पाठाः तेषु एवा खंमू० जेमू१, २, पा१, मां० । तेष्वेवा' जेसं २ । तेषु त एवा खंसं० जेसं १ पा२ ॥ ९. उदईए खं० मां० ॥ १०. प्रतिषु पाठाः ततु पा१, २, खंमू० जेमू१, २, मां० ॥ ११. एमेवे खंमू० । एमेव खंसं० ॥
[ हे० २६० ] १. पा२ विना - सज्जेत्यादि श्लोकः खं० पा१, मां०, जेसं२ । सज्जे त्ति श्लोकः १ । सज्जेति श्लोक: जेमू२ ॥ २. सर्वानभिभवत्येव पा१, मां० ॥ ३ °तेव खंमू० | त्येष खंसं० ॥ ४. °ऽस्फुटश्च जेमू१,२, । ऽतिस्फुटश्च जेसं १, २ ॥ ५. ताल मां० जे१, २, पा१ ॥ ६. यत्र गीते जेमू१, २, यत्र गीते गीयते जेसं१,२ । यत्र गीयते खंमू०, यत्र गीते गीयते खंसं० ॥ ७ स्पराभिहत जेसं २, पा१, मांसं ० । पा२ मध्येऽत्र पाठः पतितः ॥ ८. तीत्येवं पा१, मां०, जेसं२ ॥ ९. सक्कए १०. गाय इत्यादि जे१, २, पा१, मां० ॥
म० । 'स् इत्यादि खं०१ ॥
[ हे० २६१ ] १. नामेत्यादि खं० पार विना ॥ २. प्रतिषु पाठाः राजा तो जे१, २, पा१ मां० । राजास्तयों खंमू०, राजादिस्तयो' खंसं०, पा२ ॥ ३. न्तरसूचकः जे१, जेमू२ ॥ ४. तथाष्ट जे१, २, पा१, मां० ॥
Jain Education International
-
-
For Private & Personal Use Only
-
www.jainelibrary.org