Page Text
________________
अनुयोगद्वारसूत्रम् [सू० १८०-१९४]
२३१
व्याचिख्यासुराह - से किं तं कालानुपुव्वीत्यादि। अत्राक्षरगमनिका यथा द्रव्यानुपूर्त्यां तथा कर्तव्या यावत् तिसमयट्टिईए आणुपुव्वीत्यादि, त्रयः समया: स्थितिर्यस्य परमाणुव्यणुक-त्र्यणुकाद्यनन्ताणुकस्कन्धपर्यन्तस्य द्रव्यविशेषस्य स त्रिसमयस्थितिव्यविशेष आनुपूर्वीति। आह-ननु यदि द्रव्यविशेष एवात्राप्यानुपूर्वी कथं तर्हि तस्य कालानुपूर्वीत्वम्, ? नैतदेवम्, अभिप्रायापरिज्ञानात्, यत: समयत्रयलक्षणकालपर्यायविशिष्टमेव द्रव्यं गृहीतम्, 5 ततश्च पर्याय-पर्यायिणोः कथञ्चिद्भेदात् कालपर्यायस्य चेह प्राधान्येन विवक्षितत्वाद् द्रव्यस्यापि विशिष्टस्य कालानुपूर्वीत्वं न दुष्यति, मुख्यं समयत्रयस्यैवात्रानुपूर्वीत्वम्, किन्तु तद्विशिष्टद्रव्यस्यापि तदभेदोपचारात्तदुच्यत इति भावः। एवं चतु:समयस्थित्यादिष्वपि वाच्यं यावद्दश समया: स्थितिर्यस्य परमाण्वादिद्रव्यसङ्घातस्य स तथा, सङ्ख्येया: समया: स्थितिर्यस्य परमाण्वादेः स तथा, असङ्ख्येया समया: स्थितिर्यस्य परमाण्वादेः स तथा, 10 अनन्तास्तु समया द्रव्यस्य स्थितिरेव न भवति स्वाभाव्याद् इत्युक्तमेवेति, शेषा बहुवचननिर्देशादिभावना पूर्ववदेव, एकसमयस्थितिकं परमाण्वाद्यनन्ताणुकस्कन्धपर्यन्तं द्रव्यमनानुपूर्वी, द्विसमयस्थितिकंतु तदेवावक्तव्यकमिति, शेषं पूर्वोक्तानुसारेण सर्वंभावनीयं यावद् द्रव्यप्रमाणद्वारे नो संखेज्जाइं, असंखेजाई, नो अणंताई ति, अस्य भावना - इह त्र्यादिसमयस्थितिकानि परमाण्वादिद्रव्याणिलोके यद्यपि प्रत्येकमनन्तानिप्राप्यन्ते तथाऽपि 15 समयत्रयलक्षणाया:स्थितेरेकस्वरूपत्वात् कालस्यचेहप्राधान्येन द्रव्यबहुत्वस्य गुणीभूतत्वात् त्रिसमयस्थितिकैरनन्तैरप्येकमेवानुपूर्वीद्रव्यम्, एवं चतु:समयलक्षणाया:स्थितेरेकत्वादनन्तैरपि चतु:समयस्थितिकद्रव्यैरेकमेवानुपूर्वीद्रव्यम्, एवं समयवृद्धया तावन्नेयं यावदसङ्ख्येयसमयलक्षणायाः स्थितेरेकत्वादनन्तैरप्यसङ्ख्येयसमयस्थितिकैर्द्रव्यैरेकमेवेहाऽऽनुपूर्वीद्रव्यमिति, एवमसङ्ख्येयान्येवात्रानुपूर्वीद्रव्याणि भवन्ति। एवमनानुपूर्व्यवक्तव्यक- 20 द्रव्याण्यपि प्रत्येकमसङ्ख्येयानि वाच्यानि । अत्राह - नन्वेकसमयस्थितिकद्रव्यस्यानानुपूर्वीत्वंद्विसमयस्थितिकस्य त्ववक्तव्यकत्वमुक्तम्, तत्रयद्यप्येकद्विसमयस्थितीनि परमाण्वादिद्रव्याणि लोके प्रत्येकमनन्तानि लभ्यन्ते तथाऽप्यनन्तरोक्तत्वदुक्तयुक्त्यैव समयलक्षणाया द्विसमयलक्षणायाश्च स्थितेरेकैकरूपत्वाद् द्रव्यबाहुल्यस्य च गुणीभूतत्वादेकमेवानानुपूर्वीद्रव्यमेकमेव चावक्तव्यकद्रव्यं वक्तुं युज्यते, न तु प्रत्येकमसङ्ख्येयत्वम्, अथ द्रव्यभेदेन 25
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001106 |
| Book Title | Agam 45 Chulika 02 Anuyogdwar Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | Aryarakshit |
| Author | Punyavijay, Jambuvijay |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1999 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, G000, G010, & agam_anuyogdwar |
| File Size | 11 MB |