Page Text
________________
अनुयोगद्वारसूत्रम् [सू० १५६]
२०९
भागेसु त्ति जहा दव्वाणुपुव्वीए तहा भाणितव्वं।
तत्र विनेयजनानुग्रहार्थं क्षेत्रानुपूर्व्या एव प्रक्रान्तत्वाद् द्रव्यानुपूर्व्यास्तूपाधित्वेन गुणीभूतत्वात् क्षेत्रानुपूर्वीमेवाधिकृत्य प्रज्ञापनाभिप्राय:प्रतिपाद्यते - तत्राऽऽनुपूर्वीद्रव्याणि शेषद्रव्येभ्योऽसंख्येयभागैरधिकानीति वाक्यशेषः, इत्थं चैतदङ्गीकर्त्तव्यम्, यस्मादनानुपूर्व्यवक्तव्यकद्रव्याणि तेभ्योऽसंख्येयभाग उक्तानि । आह - यदि क्षेत्रानुपूर्व्यधिकारात् 5 क्षेत्रखण्डान्यधिकृत्येयमालोचना, तत: खल्वानुपूर्व्यादिद्रव्याधारलोकक्षेत्रस्य चतुर्दशरज्ज्वात्मकत्वेन तुल्यत्वात्तदन्तर्गतप्रदेशानां च सर्वेषामेवानुपूर्व्यादिभिर्व्याप्तत्वात् प्रत्युत त्र्यादिप्रदेशसमुदायेष्वाकाशखण्डेषु प्रतिखण्डमेकैकानुपूर्वीगणनादानुपूर्वी[णा]मेवाल्पता युक्तिमती, अवक्तव्यका-ऽनानुपूर्वीणांतु द्विप्रदेशिकैकप्रदेशिकखण्डा[नां] गणना बहुता, तत् किमर्थं विपर्यय: ? इति, अत्रोच्यते - इह त्र्यादिप्रदेशाधेयपरिणामद्रव्याधारत्वेन 10 क्षेत्रानुपूर्दोऽभिधीयन्ते, तत्र च त्रिप्रदेशाधेयपरिणामवन्त्यनन्तान्यपि द्रव्याणि विशिष्टैक त्रिप्रदेशसमुदायलक्षणक्षेत्रव्यवस्थितान्येकैव क्षेत्रानुपूर्वी, एवं चतुःप्रदेशाद्याधेय-परिणामवन्त्यपि असंख्येयप्रदेशाधेयपरिणामवत्पर्यन्तानि विशिष्टैकचतुःप्रदेशाद्यसंख्येयप्रदेशान्तसमुदायलक्षणक्षेत्रव्यवस्थितानिप्रतिभेदमेकैकैवेति, किन्तु यदेकं त्रिप्रदेशसमुदायलक्षणमानुपूर्वीव्यपदेशार्ह क्षेत्रं तदेव तदन्यानन्तचतुःप्रदेशाद्याधेय-परिणामवद्रव्याध्यासितमेकैकक्षेत्रप्रदेशवृद्धया 15 परिणामभेदतो भेदेनानुपूर्वीव्यपदेशमर्हति, असंख्येयाश्च तद्भेदकारिणः क्षेत्रप्रदेशा इति, न चायमवक्तव्यका-ऽनानुपूर्वीणां न्यायः सम्भवति, नियतप्रदेशात्मकत्वात् अतोऽसंख्येयभागैरधिकानीति स्थितम्।नच तद्येनैवस्वभावेन त्रिप्रदेशाधेयपरिणामवतांद्रव्याणामाधारतां प्रतिपद्यते तेनैव चतुःप्रदेशाद्याधेयपरिणामवतामपि, तेषामपि त्रिप्रदेशाधेयपरिणामोपपत्ते: विपर्ययोवा। तदेवमनन्तधर्मात्मकेवस्तुनिसति विवक्षितेतरधर्म-प्रधानोपसर्जनद्वारेणाखिलमिह 20 भावनीयमित्यलं प्रसंगेन।
[हे० १५६] उक्तमन्तरद्वारम् । साम्प्रतं भागद्वारमुच्यते - तत्र यथा द्रव्यानुपूर्त्यां तथाऽत्राप्यानुपूर्वीद्रव्याणिअनानुपूर्व्यवक्तव्यकलक्षणेभ्यः शेषद्रव्येभ्योऽसङ्ख्येयै गैरधिकानि, शेषद्रव्याणि तु तेषामसङ्ख्येयभागे वर्तन्ते इति । अत्राह- ननु त्र्यादिप्रदेशावगाढानि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001106 |
| Book Title | Agam 45 Chulika 02 Anuyogdwar Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | Aryarakshit |
| Author | Punyavijay, Jambuvijay |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1999 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, G000, G010, & agam_anuyogdwar |
| File Size | 11 MB |