________________
आ.श्रीजिनदासगणिविरचितचूर्णि-हरिभद्रसूरिविर०विवृति-मल० हेमचन्द्रसूरिविर०वृत्तिभिः समेतम् १०२
अचित्तत्तणतोअचित्तखंधत्तणंभणितं, जिया-ऽजियदव्वाण विभिण्णट्ठिताणजा समूहकप्पणा स मीसो खंधो । सो चेव हयादी सचित्तखंधो कसिणो भन्नति, कहं ? उच्यते-जीवाऽजीवपदेसेसु यजे सरीरपरिणता दव्वा, एरिसो विवक्खितपिंडसमूहो कसिणखंधो भन्नति।
अकसिणो विदुपदेसादिए, दुपदेसो तिपदेसादिए पडुच्चपदेससंखयाअकसिणोभण्णति, एवं 5 सेसा विभाणितव्वा, जावसव्वहा कसिणंणपावति।अणेगदवियखंधोजीवोपयोगपरिणामिता
जीवपदेसोपचिता यजे दव्वा ते अणेगविधा, अन्ने तत्थेवजीवोपयोगपरिणामिता जीवपदेसेसु य अवचिता एरिसा वि दव्वा अणेगविधा, एरिसाणं उवचितावचितदव्वाणं बहूणं समूहो अणेगदवियखंधो भण्णति। गतो दव्वखंधो।
हा०६५-६८] अहवेत्यादि सुगमं यावत् से किं तं कसिणक्खंधे, कृत्स्न: 10 सम्पूर्णः, कृत्स्नश्चासौ स्कन्धश्चेति विग्रहः । से च्चेव इत्यादि, स एव हयस्कन्ध इत्यादि।
आह- यद्येवं ततः किमर्थं भेदेनोपन्यास: ? इति, उच्यते – प्राक् सचित्तद्रव्यस्कन्धाधिकारात् तथाऽसम्भविनोऽपि बुद्धया निष्कृष्य जीवा एवोक्ताः, इह तु जीवा-ऽजीवप्रयोगपरिणा(ण?)मितशरीरसमुदायलक्षण: समग्र एव कृत्स्न: स्कन्ध इति । अन्ये तु जीवस्यैव
कृत्स्नस्कन्धत्वा व्यत्ययेन व्याचक्षते, तथाऽप्यविरोधः। सेत्तमित्यादि निगमनम्। 15 से किं तमित्यादि । न कृत्स्न: अकृत्स्नः, अकृत्स्नश्चासौ स्कन्धश्च अकृत्स्न
स्कन्धः । से च्चेव इत्यादि, स एव द्विप्रदेशादिः । अयमत्र भावार्थः - द्विप्रदेशिक: त्रिप्रदेशिकमपेक्ष्याकृत्स्नो वर्तते इत्येवमन्येष्वपि वक्तव्यम्, न यावत् कात्यमापद्यत इति। आह– यद्येवंहयादिकृत्स्नस्कन्धस्यापि तदन्यमहत्तरस्कन्धापेक्षयाअकृत्स्नस्कन्धत्वप्रसङ्गः, न, असंख्येयजीवप्रदेशान्योन्यानुगतस्यैव विवक्षितत्वाद् जीवप्रदेशानां च स्कन्धान्तरेऽपि 20 तुल्यत्वाबृहत्तरस्कन्धानुपपत्तिः, जीवप्रदेश-पुद्गलसाकल्यवृद्धौ हि महत्तरत्वमिति, अत्र बहु वक्तव्यं तत्तु नोच्यते, ग्रन्थविस्तरभयात्, गमनिकामात्रमेतत्। सेत्तमित्यादि निगमनम्।
सेकिंतमित्यादि,अनेकद्रव्यश्चासौस्कन्धश्चेति समासः, विशिष्टैकपरिणामपरिणतो नख-चरण-जङ्घोरु-रदन-केशाद्यनेकद्रव्यसमुदाय इत्यर्थः । तथा चाह- तस्सेवेत्यादि, तस्यैव विवक्षितस्कन्धस्य देश एकदेश: अपचितो जीवप्रदेशविरहादिति भावना, तथा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
