Page Text
________________
अनुयोगद्वारसूत्रम् [सू० १७]
ततश्चेदंव्यपगतादिविशेषणकलापयुक्तं यावज्जीवविप्रमुक्तं ज्ञशरीरद्रव्यावश्यक मिति गम्यते । कथम् ?, यस्मादिदं शय्यागतं वा संस्तारगतं वा सिद्धशिलातलगतं वा दृष्ट्वा कश्चिदाह – अहो ! अनेन शरीरसमुच्छ्रयेण जिनदृष्टेन भावेन आवश्यकमित्येतत् पदमाख्यातमित्यादि, तस्मादतीतकालनयानुवृत्त्याऽतीतां वृत्तिमपेक्ष्य द्रव्यावश्यकमित्युच्यत इति क्रिया । यथा को दृष्टान्तः ? इति प्रश्ने निर्वचनमाह - अयं मधुकुम्भ आसीद् 5 अयं घृतकुम्भ आसीदित्यादि अक्षरगमनिका । भावार्थ उच्यते – तत्र शय्या- संस्तारकौ प्रतीतौ । सिद्धशिलातलं तु यत्र शिलातले साधवस्तपः परिकर्मितशरीराः स्वयमेव गत्वा भक्तपरिज्ञाद्यनशनं प्रतिपन्नपूर्वाः प्रतिपद्यन्ते प्रतिपत्स्यन्ते चेति, क्षेत्रगुणतश्च तत्र यथाभद्रिकदेवतागुणादाराधनासिद्धिमासादयन्तीति । अन्येतु व्याचक्षते - यस्मिन् शिलातले सिद्धः कश्चिदिति । गतं स्थितमित्यनर्थान्तरम् । अहो दैन्य - विस्मया -ऽऽमन्त्रणेषु त्रिष्वपि 10 युज्यते, तत्रानित्यं शरीरमिति दैन्ये, आवश्यकं ज्ञातमिति विस्मये, अन्यं पार्श्वस्थमामन्त्रयत आमन्त्रणमिति । अनेन प्रत्यक्षेण, उत्पत्तिकालादारभ्य प्रतिसमयं शीर्यत इति शरीरम्, तदेव पुद्गलसङ्घातनरूपत्वात् समुच्छ्रयस्तेन, जिनदृष्टेन भावेन, भूतपूर्वगत्या जीव- शरीरयोः कथञ्चिदभेदाद् आवश्यकमित्येतत् पदमाख्यातं सामान्य विशेषरूपेण । अन्ये तु व्याचक्षते - आघवियं ति प्राकृतशैल्या छान्दसत्वाच्च गुरोः सकाशादागृहीतम् । प्रज्ञापितं 15 सामान्यतो विनेयेभ्यः । प्ररूपितं प्रतिसूत्रमर्थकथनेन । दर्शितं प्रत्युपेक्षणादिक्रियादर्शनेन, इयं क्रिया एभिरक्षरैरुपात्ता, इत्थं क्रियत इति भावना । निदर्शितं कथञ्चिदगृह्णतः परयाऽनुकम्पया निश्चयेन पुनः पुनर्दर्शितम् । उपदर्शितं सकलनययुक्तिभिः । अन्ये त्वन्यथाऽपि व्याचक्षते, तदलं तदुपन्यासलक्षणेन प्रयासेनेति । अतः द्रव्यावश्यकमभिधीयते । आह क्रियातीतमचेतनमिदं कथं द्रव्यावश्यकमभिधीयते ? इति, अत्रोच्यते - अतीतकालनयानु- 20 वृत्त्या, यथा को दृष्टान्तः, तत्र दृष्टमर्थमन्तं नयतीति दृष्टान्तः, लौकिक-परीक्षकाणां यस्मिन्नर्थे बुद्धिसाम्यं स दृष्टान्त : [ न्यायसू० १ । १ । २५] इत्यन्ये, अयं मधुकुम्भ आसीदित्यादि, अतीतमधु- घृतघटवदिति भावना । सेत्तमित्यादि निगमनम् ।
1
आगम
[हे० १७ ] तत्राऽऽद्यभेदं विवरीषुराह से किं तमित्यादि । अथ किं तत्
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
-
-
५५
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001106 |
| Book Title | Agam 45 Chulika 02 Anuyogdwar Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | Aryarakshit |
| Author | Punyavijay, Jambuvijay |
| Publisher | Mahavir Jain Vidyalay |
| Publication Year | 1999 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, G000, G010, & agam_anuyogdwar |
| File Size | 11 MB |