________________
आमुखम् जैनागमग्रन्थेषु अनुयोगद्वाराणामतिविशिष्टं महत्त्वं वर्तते, एतच्च आगमप्रभाकरमुनिराजश्री पुण्यविजयजीमहाभागैः अनुयोगद्वारसूत्रस्य गुर्जरभाषानिबद्ध सम्पादकीये महता विस्तरेण वर्णितमस्ति, तथा अनुयोगद्वारसूत्रस्य के विरचयितारः, के च तत्र विशिष्टा विषयाः, का च तत्र सांस्कृतिकी सामग्री निहितास्ति, का चसम्पादनपद्धति: तैः स्वीकृता इत्यादिविषयेऽन्यदपि प्रभूततरं तत्र वर्णितमस्ति । एतच्च सर्वमपि तत अक्षरश: उद्धृत्य अत्र गुर्जरभाषानिबद्धायां प्रस्तावनायामस्माभिरुपन्यस्तमस्ति। अतस्तज्जिज्ञासुभि: अस्माकं प्रस्तावनैव विलोकनीया।
अनुयोगद्वारसूत्रस्य तिम्रोव्याख्या अत्रास्माभिःसहैवमुद्रिताः। तेषुश्री जिनदासगणिमहत्तरविरचितायाञ्चूर्णेरतिविशिष्टं स्थानमस्ति । चूर्णि: विशिष्टायां प्राकृतभाषायामेव वर्तते । ततः परं तदाधारेण विवृति: संस्कृतभाषायां किञ्चिद्विस्तरेण याकिनीमहत्तरासूनुभिराचार्यश्री हरिभद्रसूरिभिर्विरचिता। ततः परं महता विस्तरेण मलधारिश्रीहेमचन्द्रसूरिभिर्वृत्तिर्विरचिता।चूर्णिहारिभद्री विवृतिश्च संक्षिप्तत्वात् अध्ययनाध्यापनेषु च तदुपयोगस्य अल्पीयस्त्वात् कालक्रमेण तयोः हस्तलिखिताआदर्शाअशुद्धाअशुद्धतराश्चसंजाता इतिआ०प्र०मुनिराजश्रीपुण्यविजयजीमहाभागैः कतिपयादर्शानुसारेण तयोः संशोधनं विहितमासीत् । अस्माभिः यावदुपलब्धि प्राचीनाननेकांस्तालपत्रोपरिलिखितानादर्शानेकत्रीकृत्य तयोः संशोधनं सम्पादनं च विहितम् । आचार्यश्रीहेमचन्द्रसूरिविरचिताया वृत्तेरपि प्राचीनाननेकानादर्शानवलम्ब्य संशोधनं सम्पादनं च विहितम्। अत्र च ये आदर्शाअस्माभिरुपयुक्ता: तेषां स्वरूपं तत्तद्व्याख्याग्रन्थस्य प्रारम्भे एवाधस्तात् टिप्पणेषु संक्षेपेण वर्णितमस्ति।
___ अनुयोगद्वारचूर्णेविरचयितारआचार्यश्रीजिनदासगणिमहत्तरा: वैक्रमस्यसप्तमशतकस्योत्तरार्धे अष्टमशतकस्य च पूर्वार्द्धऽभूवन्निति एतिह्यविद: संभावयन्ति।
विविधेषु ग्रन्थेषु विशिष्टप्राकृतभाषामय्यो प्राचीना बह्वय: चूर्णय: सन्ति । चूर्णिविषये चूर्णिकारविषये चबहुतरं ज्ञातव्यमस्ति। एतच्च आ०प्र०मुनिराजश्रीपुण्यविजयजीमहाभागैः नन्दीचूर्णे: हिन्दीभाषानिबद्धायां प्रस्तावनायां विस्तरेण वर्णितमस्ति । तत् सर्वम् तत अक्षरश: उद्धृत्य अत्र गुर्जरभाषानिबद्धायां प्रस्तावनायामस्माभिरत्र हिन्दीभाषायामेव उपन्यस्तमस्ति । जिज्ञासुभिस्तदवश्यं विलोकनीयम्।
आचार्य श्रीहरिभद्रसूरिविषये तद्विरचितग्रन्थविषये च अस्मत्सम्पादितस्य मुनिचन्द्रसूरिविरचितवृत्तिसहितस्य धर्मबिन्दुप्रकरणस्य जिनशासन-आराधना-ट्रस्ट प्रकाशितस्य] प्रस्तावनायां विस्तरेणास्माभिर्निरूपितमिति जिज्ञासुभिस्तत्र द्रष्टव्यम् ।
हरिभद्रसूरीणां समयः
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org