________________
શ્રી સવાસો ગાથાનું સ્તવન : ઢાળ પાંચમી
૧૪૧ રૂપિયા માત્રમાં વેચી મારવી કે ઓછી કિંમતમાં વેચી મારવી અને લાંબો વકરો કરી બતાવવો તે નફાને આપનાર ન હોવાથી કરવા જેવો નથી. પરંતુ બે-પાંચ-દસ રૂપિયા નફો આપે તેવો વકરો અવશ્ય કર્તવ્ય જ છે. તેમ સાધ્યસિદ્ધિને અભિમુખ વ્યવહાર અવશ્ય કરવા જેવો જ છે. નિશ્ચયદૃષ્ટિ એ નફાતુલ્ય છે. અને વ્યવહારની પ્રવૃત્તિ એ વકરાતુલ્ય છે.
૩ કૂવામાં પડી ગયેલા માણસને કૂવામાંથી બહાર આવવું એ લક્ષ્ય છે. (નિશ્ચય છે. સાધ્ય છે) અને કૂવાના પગથીયાંનું અથવા લટકાવેલી સાંકળનું ગ્રહણ-મોચન કરવું તે વ્યવહાર છે. સાધન છે. પગથીયાના કે સાંકળના ગ્રહણ-મોચન વિના કૂવા બહાર આવવું શક્ય નથી. માટે આ વ્યવહાર સાધ્યસાધક હોવાથી આદરણીય છે. હા, એટલી વાત ચોકસ છે. કે પગથીયાનું અથવા સાંકળનું ગ્રહણ-મોચન કૂવાના કાંઠા તરફ લાવનારૂં એટલે કે સાધ્યાભિમુખ હોવું જોઈએ, કૂવાના પાણીમાં ઊંડુ-ઊંડુ નીચે લઈ જાય તેવું સાધ્યથી વિમુખ ન હોવુ જોઈએ. આને જ સાધ્યસાધનદાવ કહેવાય છે.
- ઈત્યાદિ અનેક ઉદાહણોથી સાધ્યસિદ્ધિ માટે સાધક આત્માએ સાધ્યને અભિમુખપણે સાધનથી પ્રવૃત્તિનો વ્યવહાર અવશ્ય સ્વીકારવો જોઈએ. સાધ્યાભિમુખ એવા સાધનના વ્યવહાર વિના સાધ્યની સિદ્ધિ કદાપિ થતી નથી. તેથી સાધ્યાભિમુખ એવો વ્યવહાર અવશ્ય આદરવા જેવો છે. તેમાં બીજી કોઈ પણ દલીલ ચાલે નહીં.
જે જે નિશ્ચયમાત્રને સ્વીકારનારા વાદીઓ આજે જોરશોરથી આવા પ્રકારનો પ્રચાર કરે છે કે “સમ્યકત્વ પામ્યા વિના બધી ધર્મકરણી એકડા વિનાના મીંડા જેવી શૂન્ય છે. નિરર્થક છે” પરંતુ આ જ માત્ર વાર્તાને સાંભળીને સમ્યકત્વની માત્ર ઝંખના રાખીએ અને ધર્મકરણી નિરર્થક છે એમ સમજીને ત્યજી દઈએ તો શું કોઈ રાતમાં અચાનક જ સમ્યકત્વ આવી જાય ખરું? એકડા વિનાનાં મીંડાં નકામા છે એમ સમજીને “એકડો આવડી જાય” તેની ઝંખના જ માત્ર રાખવાથી શું એકડો આવડી જાય ખરો ?
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
