________________
૨૮૪
અધ્યાય : ૯-સૂત્ર-૨૦ તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર ઉપરોક્ત છ પ્રકારનો તપ શરીરને તપાવે છે. શોષે છે. અત્યંતર તપનું કારણ બને છે. તેનાથી શમભાવ દ્વારા જુનાં કર્મો નાશ પામે છે. આહાર આદિનાં પુદ્ગલો ઉપર રાગ-દ્વેષ ત્યજી શમભાવ કરવા દ્વારા આ તપ નિર્જરાહેતુ બને છે. ૯-૧૯.
૯-૨૦
प्रायश्चित्त-विनय-वैयावृत्त्य-स्वाध्यायव्युत्सर्ग-ध्यानान्युत्तरम्
૯-૨૦ પ્રાયશ્ચિત્ત-વિનય-વૈયાવૃજ્ય-સ્વાધ્યાયવ્યુત્સર્ગ-ધ્યાનાક્યુત્તરમ્ પ્રાયશ્ચિત્ત-વિનય-વૈયાવૃત્ય-સ્વાધ્યાયવ્યુત્સર્ગ-ધ્યાનાનિ-ઉત્તરમ્
૯-૨૦ સૂત્રાર્થ : પ્રાયશ્ચિત્ત, વિનય, વૈયાવચ્ચ, સ્વાધ્યાય, વ્યુત્સર્ગ અને ધ્યાન એમ ૬ પ્રકારનો (બીજો તપ) એટલે અત્યંતરતા જાણવો. ૯-૨૦
ભાવાર્થ : જે તપ લોકો દેખી ન શકે, જેનાં માન-બહુમાન ન હોય, જે તપ શરીરને અસર ન કરે, આત્માને તપાવે તે અભ્યત્તર તપ. આ તપ અંદરના કષાયોના ત્યાગસ્વરૂપ છે. તેથી લોકગ્રાહ્ય નથી. માટે અભ્યત્તર તપ કહેવાય છે. (૧) પ્રાયશ્ચિત્તક કરેલી ભૂલ કબૂલ કરવી, ફરીથી આવી ભૂલ
ન થાય તેના માટે સજાગ રહેવું. કરેલી ભૂલ બદલ શિક્ષા સ્વીકારવી. હૃદયમાં પશ્ચાત્તાપ કરવો, આલોચના લેવી. માફી માગવી. દંડ સ્વીકારી શુદ્ધ થવું તે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
