Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 621

અ૪
તત્વાર્થસૂત્ર
૩૯ માં સત-નિત્ય અંગે જે વ્યાખ્યા છે તે અણુ–કંધના ઉત્પાદ અને ચાક્ષુષત્વને અનુલક્ષીને છે. અર્થાત તે પુગલના માળખાના અન્તર્ગત છે. નહીં કે દ્રવ્યના સ્વરૂપ સંબંધે સતના સ્વરૂપના વિષયમાં. જો તે પ્રકારના સતનું સ્વરૂપ સૂત્રકારને અભીષ્ટ હત તે દ્રવ્યના વિષયમાં પંચાસ્તિકાય અંગે ઉપસ્થિત કરવામાં આવ્યો છે એવો પ્રશ્ન ઉપસ્થિત કરી શકાય પણ અત્રે એવો કોઈ પ્રશ્ન છે જ નહીં. એટલે સદ્ દ્રવ્યરક્ષણમ્ સૂત્ર પ્રસ્તુત સંદર્ભમાં ઉપયુક્ત પ્રતીત થતું નથી. એટલે આમ તે પાછળથી ઉમેરવામાં આવેલ છે. આ દિગંબર સૂત્ર એટલું મહત્ત્વ ધરાવે છે કે તેનું વિલેપન થવું શક્ય નથી. અને તે મૂળસુત્ર શ્વેતાંબર સંસ્કરણમાં ઉલ્લિખિત નથી તેવા પ્રકારનું વિપરીત અનુમાન પણ શકય નથી. આ પરથી એ સિદ્ધ થાય છે કે સૂત્ર ૫ (૨૯) તત્વાર્થ સૂત્રના મૂળપાઠની અન્તર્ગત છે. ' ઉપર “વિલોપન અને વૃદ્ધિ'ના ઉપક્રમે જે ચાર વિભાગ અંગે વિચારણા કરવામાં આવી છે એમાં દિગંબર પાઠ, પહેલા વિભાગના સૂત્ર પઃ ૪૨-૪૪ દેષપૂર્ણ પરિણામને દૂર કરીને, બીજા વિભાગના સૂત્ર ૭: ૩ની અગત્યની ભાવનાઓની વૃદ્ધિ કરીને અને ત્રીજા તથા ચેથા વિભાગમાં સૂત્ર ૩: (૧૨-૧૩) અને ૫ (૨૯) ની પૂર્તિ કરીને શ્વેતાંબર પાઠમાં સુધારણા રજૂ કરે છે તે સર્વ મૂલ્યવાન છે. પણ શ્વેતાંબર સંસ્કરણની પ્રમાણભૂતતાને પુષ્ટ કરી શકે એવું નિર્ણાયક સૂત્ર તે માત્ર ચોથા વિભાગનું સૂત્ર ૫ઃ ૨૯ જ આપી શકે તેમ છે. આમાં સૂત્રકાર દ્વારા બીજા વિભાગના સૂત્ર ૭: ૩ (૩) માં સૂત્ર ૭: (૪–૮)ના અન્વયે જે ગૌણ પણ

Translation AI Generated

The explanation regarding the eternal truth mentioned in sutra 39 is based on the production of minute particles and perception. In other words, it is within the framework of matter. It is not in relation to the form of substance concerning the nature of the eternal truth. If the form of such truth is something that the sutrakara aimed at, a question could arise regarding the presence of the Pancastikaya in the subject of substance, but there is no question here. Therefore, the sutra "Sad dravyarakshanam" seems inappropriate in this context and has thus been added later. This Digambara sutra is so significant that it cannot be negated, and it is impossible to assume that such a fundamental sutra is not mentioned in the Svetambara version. From this, it is established that sutra 5 (29) is part of the original text of the Tattvarth Sutra. Regarding the discussion of "negation and addition," the consideration of the four sections includes the Digambara text, which, by eliminating the interpretive conclusions of sutras 42-44 from the first section, enhancing the important sentiments of the second section's sutra 7:3, and completing the third and fourth sections with sutras 3: (12-13) and 5 (29), presents revisions in the Svetambara text, all of which are valuable. However, only the fourth section's sutra 5:29 can provide a decisive sutra that can validate the authenticity of the Svetambara version. In this, the secondary aspect discussed by the sutrakara in the second section's sutra 7:3 (3) refers to sutra 7: (4-8).