Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 566

અધ્યાય -સૂત્ર ૨૬-૨૮ દૂર કરવા કે વિશેષ ખાતરી કરવા પૃચ્છા કરવી, તે “પ્રચ્છના.” ૩. શબ્દપાઠ કે તેના અર્થનું મનથી ચિંતન કરવું, તે
અનુપ્રેક્ષા.' ૪. શીખેલ વસ્તુના ઉચ્ચારનું શુદ્ધિપૂર્વક પુનરા વર્તન કરવું, તે “આમ્નાય' અર્થાત્ પરાવર્તન. ૫. જાણેલ વસ્તુનું રહસ્ય સમજાવવું, તે ધર્મોપદેશ.” અથવા ધર્મનું કથન કરવું, તે ધર્મોપદેશ” [૨૫]
હવે વ્યુત્સર્ગના ભેદો કહે છે : ગ્રાહ્યાજી ! રદ્દ
બાહ્ય અને આત્યંતર ઉપધિને ત્યાગ એમ બે પ્રકારને વ્યુત્સર્ગ છે.
ખરી રીતે અહત્વ – મમત્વની નિવૃત્તિરૂપ ત્યાગ એક જ છે, છતાં ત્યાગવાની વસ્તુ બાહ્ય અને આત્યંતર એમ બે પ્રકારની હોવાથી, તેના અર્થાત વ્યુત્સર્ગ કે ત્યાગના બે પ્રકાર માનવામાં આવ્યા છે. તે આ પ્રમાણે: ૧. ધન, ધાન્ય, મકાન, ક્ષેત્ર આદિ બાહ્ય વસ્તુઓમાંથી મમતા ઉઠાવી લેવી, તે “બાહ્યોપધિવ્યુત્સર્ગ. ૨. અને શરીર ઉપરથી મમતા ઉઠાવવી તેમ જ કાષાયિક વિકારોમાંથી તમયપણાને ત્યાગ કરે, તે “આત્યંતરે પધિવ્યુત્સર્ગ.' રિ૬]
હવે ધ્યાનનું વર્ણન કરે છે: उत्तमसहननस्यैकाग्रचिन्तानिरोघो ध्यानम् ।२७। સમુહૂર્તા ર૮
૧. ભાષ્યમાં અહીં સૂત્રમાં “પ્રજા ચિંતા” અને “નિરોધ એવા ધ્યાનના બે પ્રકારનો નિર્દેશ છે એમ સ્પષ્ટ જણાવ્યું છે. પણ આ બાબતમાં કોઈપણ ટીકાકારે ભાષ્યનું અનુસરણ કર્યું નથી તેથી અમે પણ બધાજ ટીકાકારેને અનુસરી વ્યાખ્યા કરી છે, અને ખરેખર આ સત્રમાં બે ધ્યાને અભિપ્રેત છે. એ માટે જુઓ દશવૈની અગસ્ય ચૂર્ણિ પૃ; ૧૬ અને ‘વિદ્યા ભા. ૧૫, અંક-૨માં દલસુખ માલવણિયાને લેખ.

Translation AI Generated

Chapter - Sutra 26-28 To inquire or to ensure something specifically is called "Prashchana." 3. Contemplating the literal meaning or its significance is "Anupraksha." 4. To recount the learned material with purity of expression is "Amnaya," meaning repetition. 5. To explain the mystery of something known is "Dharmopadesh," or to pronounce the Dharma is also "Dharmopadesh."

Now it explains the distinctions of Vyutsarga: Noble student! There are two types of renunciation: the renunciation of external and internal attachments. In reality, the renunciation that is rooted in non-attachment is singular; however, since the objects of renunciation are categorized into external and internal, there are considered to be two types of Vyutsarga or renunciation. They are as follows: 1. To detach oneself from attachments towards external things such as wealth, grains, houses, fields, etc., is "Bahyopadhi Vyutsarga." 2. To detach oneself from attachments towards the body and also to abandon attachment from kashayik transformations is "Atyantare Upadhi Vyutsarga."

Now it describes meditation: "The meditation of excellent concentration free from distractions is called Dhyana."

In the commentary, it is explicitly stated that the sutras mention "Pragya Chinta" and "Nirodha," indicating two types of meditation. However, no commentator has followed this in their commentaries, thus we have also followed the interpretations of all scholars, and indeed in this section, two meditations are intended. For that, refer to Dashvaikalyan Agasya Churni p. 16 and Vidya Bhav. 15, issue 2, written by Dalsukh Malvaniya.