Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 547

૩૫૦
- તત્ત્વાર્થસૂત્ર
આવીને જ ભાંડે, ત્યારે એમ ચિંતવવું કે બાલ લોકેામાં તો એમ હોવાનું જ; એ પોતાના સ્વભાવ પ્રમાણે કરે છે, વિશેષ કાંઈ નથી કરતે; સામે આવી ભાડે છે, પણ પ્રહાર નથી કરતો એ લાભમાં જ લેખું છે, એ જ પ્રમાણે જે કઈ પ્રહાર કરતો હોય, તો પ્રાણમુક્ત ન કરવા બદલ તેનો ઉપકાર માનવો, અને જે કઈ પ્રાણમુક્ત કરતો હોય, તે ધર્મભ્રષ્ટ ન કરી શકવા ખાતર લાભ માની તેની દયા ચિંતવવી. એ પ્રમાણે જેમ જેમ વધારે મુશ્કેલી ઊભી થાય, તેમ તેમ વિશેષ ઉદારતા અને વિવેકવૃત્તિ વિકસાવી ઉપસ્થિત મુશ્કેલીને નજીવી ગણવી, તે બાલસ્વભાવનું ચિંતન. (૫) કેઈ ગુસ્સે કરે ત્યારે એમ ચિંતવવું કે, આ પ્રસંગમાં સામે તે માત્ર નિમિત્ત છે, ખરી રીતે એ પ્રસંગ મારાં પોતાનાં જ પૂર્વકતા કર્મનું પરિણામ છે; તે પિતાનાં કરેલાં કર્મનું ચિંતન. (૪) કઈ ગુસ્સો કરે ત્યારે એમ ચિંતવવું કે, ક્ષમા ધારણ કરવાથી ચિત્તમાં સ્વસ્થતા રહે છે; તથા બદલે લેવા કે સામા થવામાં ખર્ચાતી શક્તિ સચવાઈ તેનો ઉપયોગ સન્માર્ગે શક્ય બને છે; તે ક્ષમાના ગુણોનું ચિંતન.
૨. ચિત્તમાં મૃદુતા અને બાહ્ય વ્યવહારમાં પણ નમ્રતા વૃત્તિ તે માર્દવ.” આ ગુણ મેળવવા માટે જાતિ, કુલ, રૂપ, ઐશ્વર્યમોટાઈ વિજ્ઞાન-બુદ્ધિ, કૃત-શાસ્ત્ર, લાભ-પ્રાપ્તિ વીર્ય–તાકાતની બાબતમાં પોતાના ચડિયાતાપણાથી ન મલકાવું અને ઊલટું એ વસ્તુઓની વિનશ્વરતા વિચારી ચિત્તમાંથી અભિમાનને કાંટો કાઢી નાંખો. ૩. ભાવની વિશુદ્ધ અર્થાત વિચાર, ભાષણ અને વર્તનની એકતા તે “આર્જવ; એને કેળવવા માટે કુટિલતાના દોષે વિચારવા. ૪. ધર્મનાં સાધનો

Translation AI Generated

350
- Tattvarthasutra
When something comes up, one should think like this: In the case of a child, this is how things are; it behaves according to its nature, and does not act specially. It comes forward to contend, but does not strike, which should be considered a gain. In the same way, if someone strikes, one should regard it as a favor for not causing harm to life, and if someone does cause harm to life, one should think of their compassion in light of not being able to conduct themselves in a righteous manner. As difficulties increase, one should develop greater generosity and discerning qualities to consider the present trouble as trivial; this is the contemplation of childlike nature. (5) When someone gets angry, one should think that in this instance, the other person is merely an instrument; the actual situation is the result of my own past karmas; this reflects on the karmas done by one’s father. (4) When someone gets angry, one should reflect that practicing forgiveness brings tranquility to the mind; and the energy that would be spent on retaliation or revenge can be conserved and utilized for righteous conduct; this is the contemplation of the virtues of forgiveness.
2. Softness of mind and humility in external conduct is "mārdava." To obtain this virtue, one should not be tainted by pride regarding one's lineage, family, appearance, wealth, intellect, or prowess, and one should consider the transience of these things and remove the thorn of ego from the mind. 3. The purity of intention—that is, the unity of thought, speech, and action—is "ārjava." In order to cultivate this, one must avoid thinking with malice. 4. The means of dharma.