Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 529

૩૩ર
તાવાર્થ સૂત્ર દર્શનાવરણ.” ૩. જે કર્મના ઉદયથી બેઠા બેઠા કે ઊભા ઊભા ઊંઘ આવે, તે પ્રચલાવેદનીય. ૪. જે કર્મના ઉદયથી ચાલતાં ચાલતાં પણ નિદ્રા આવે, તે “પ્રચલાપ્રચલાવેદનીય.” ૫. જે કર્મના ઉદયથી જાગૃત અવસ્થામાં ચિંતવેલ કાર્ય નિદ્રાવસ્થામાં સાધવાનું બળ પ્રકટે છે, તે “સ્યાનગૃદ્ધિ.” એ નિદ્રામાં સહજ બળ કરતાં અનેકગણું બળ પ્રકટે છે. [૭-૮]
વેનીય મની ૨ પ્રકૃતિમો ઃ ૧. જેના ઉદયથી પ્રાણીને સુખને અનુભવ થાય, તે સાતવેદનીય; ૨. જેના ઉદયથી પ્રાણીને દુઃખને અનુભવ થાય, તે “અસાતવેદનીય.” [૯]. - ફર્શનમોનીયની ત્રણ પ્રકૃતિગઃ ૧. જેના ઉદયથી તના યથાર્થ સ્વરૂપની રુચિ થતી અટકે, તે “મિથ્યાત્વમેહનીય.” ૨. જેના ઉદય વખતે યથાર્થપણાની રુચિ કે અરુચિ ન થતાં ડેલાયમાન સ્થિતિ રહે, એ “મિશ્રમેહનીય.” ૩. જેને ઉદય તાત્વિક રુચિનું નિમિત્ત થવા છતાં ઔપશમિક કે ક્ષાયિક ભાવવાળી તત્ત્વરુચિને પ્રતિબંધ કરે, તે “સમ્યક્ત્વમેહનીય.”
ચારિત્રમેહનીયના પચીસ પ્રકારે સેઝ પાયોઃ ક્રોધ, માન, માયા અને લોભ એ કષાયના મુખ્ય ચાર પ્રકાર છે. તે દરેકની તીવ્રતાના તરતમભાવની દૃષ્ટિએ ચાર ચાર પ્રકાર બતાવવામાં આવ્યા છે. જે કર્મ ઉક્ત ક્રોધ આદિ ચાર કષાયોને એટલા બધા તીવ્રપણે પ્રકટાવે, કે જેને લીધે જીવને અનંતકાળ સુધી સંસારમાં ભટકવું પડે, તે કર્મ અનુક્રમે “અનંતાનુબંધી ક્રોધ, માન, માયા અને લેભ કહેવાય છે. જે કર્મોના ઉદયથી આવિર્ભાવ પામતા કપાયા વિરતિનો પ્રતિબંધ કરવા પૂરતા જ તીવ્ર હોય તે “અપ્રત્યાખાનાવરણ ક્રોધ, માન, માયા અને લેભ કહેવાય છે. જેમને

Translation AI Generated

33rd
Tavartha Sutra Darshanavaran. 3. The sleep that occurs while sitting or standing due to the rise of karma is classified as “Prachalavedaniya.” 4. The sleep that occurs while walking due to the rise of karma is classified as “Prachalaprachalavedaniya.” 5. The sleep that manifests strength to accomplish tasks contemplated during the waking state due to the rise of karma is “Syānagṛddhi.” It manifests a power that is many times greater than that of natural sleep. [7-8]
Veniya Mani 2 Prakṛtimos: 1. That which brings happiness to beings upon its rise is “Sātavedaniya”; 2. That which brings suffering to beings upon its rise is “Asātavedaniya.” [9]. - Three Prakṛtigs of Farśanamanī: 1. That whose rise causes a cessation of interest in the true form of the body is “Mithyātvamēhṇī.” 2. That which remains in a delayed state with no interest or disinterest in the truth upon its rise is “Miśramēhṇī.” 3. That whose rise, despite being an occasion for genuine interest, obstructs interest in the substantive truth with an auxiliary or transient sentiment is “Samyaktvamēhṇī.”
Charitramehṇī, in its twenty-five forms, identifies four primary types of kṣāya: anger, pride, illusion, and greed. Each of these is categorized into four types according to their intensity. The karma that manifests each of these four kṣāyas—anger, pride, illusion, and greed—so intensely that it leads the soul to wander in the cycle of existence indefinitely is referred to sequentially as “Anantānubandhi krodha, māna, māyā, and lobha.” The karma that is sufficiently intense to obstruct the aversion from the rising consciousness is called “Apratyākhanavaraṇa krodha, māna, māyā, and lobha.”