Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 459

૨૬ર
તરવાથસૂત્ર આરંભ” કહેવાય છે. અર્થાત કાર્યની સંકલ્પાત્મક સૂક્ષ્મ અવસ્થાથી લઈને એને પ્રગટ રૂપે પૂરું કરી દેવા સુધીમાં જે ત્રણ અવસ્થાઓ થાય છે, તે અનુક્રમે સંરંભ, સમારંભ, અને આરંભ કહેવાય છે. કેગના ત્રણ પ્રકાર પહેલાં કહેલા છે. “કૃત’ને અર્થ પિતે કરવું તે, “કારિતને અર્થ બીજા પાસે કરાવવું તે, અને “અનુમતને અર્થ કેઈના કાર્યમાં સંમત થવું તે, છે. ક્રોધ, માન આદિ ચારે કષાય પ્રસિદ્ધ છે. - જ્યારે કોઈ સંસારી જીવ દાન આદિ શુભ અથવા હિંસા આદિ અશુભ કાર્યની સાથે સંબંધ રાખે છે, ત્યારે તે કધ અથવા માન આદિ કઈ કષાયથી પ્રેરિત થાય છે. કષાય પ્રેરિત થઈને પણ તે ક્યારેક તે કામને પિતે કરે છે, અથવા બીજા પાસે કરાવે છે, અથવા બીજાએ કરેલા કામમાં સંમત થાય છે. આ રીતે તે ક્યારેક તે કામને માટે કાયિક, વાચિક અથવા માનસિક સંરંભ, સમારંભ અથવા આરંભથી યુક્ત અવશ્ય થાય છે. [૯]
પરમાણુ આદિ મૂર્ત વસ્તુ, દ્રવ્ય અછવાધિકરણ છે. જીવની શુભાશુભ પ્રવૃત્તિમાં ઉપયોગી થતું મૂર્ત દ્રવ્ય જે જે અવસ્થામાં વર્તમાન હોય છે, તે બધું ભાવ અછવાધિકરણ કહેવાય છે. અહીંયાં આ ભાવ અધિકરણના મુખ્ય ચાર ભેદ બતાવ્યા છે. જેમકે નિર્વના (રચના), નિક્ષેપ (મૂકવું), સંગ (એકઠું કરવું), અને નિસર્ગ (પ્રવર્તાવવું.) નિર્વતનાના મૂલગુણનિર્વતના” અને “ઉત્તરગુણનિર્વતના એવા બે ભેદ છે. પુદ્ગલ દ્રવ્યની જે ઔદારિક આદિ શરીરરૂપ રચના અંતરંગ સાધનરૂપે જીવની શુભાશુભ પ્રવૃત્તિમાં ઉપયોગી થાય છે, તે “મૂલગુણનિર્વર્તાના'; અને પુદગલદ્રવ્યની લાકડી.

Translation AI Generated

The "Beginning of the Tarvatha Sutra" is referred to as such. This means the three stages that occur from the conceptual subtle state of a task to its manifest completion are sequentially called sambhav, samārvah, and ārvah. Three types of kega have been mentioned before: “to perform (kṛt) means to do it oneself,” “to cause (kārita) means to have someone else do it,” and “to consent (anumata) means to agree with the work done by others.” Anger, pride, and the like are well-known kṣayas. When a worldly being engages in auspicious activities like charity or inauspicious ones like violence, they are inspired by some kṣaya of anger or pride. Being inspired by kṣaya, they may sometimes do the work themselves, or have someone else do it, or consent to the work done by another. In this way, they are invariably connected to the work by physical, verbal, or mental sambhav, samārvah, or ārvah.

Material substances such as atoms are known as dravya, and the material means that are useful for the auspicious and inauspicious activities of living beings currently exist in their respective states; all of these are referred to as bhāva adhikara. Here, the main four distinctions of this bhāva adhikara are shown, such as nirvana (creation), nikṣepa (removal), saṅga (collection), and nisarga (propagation). There are two distinctions in nirvatana: mūl guṇa nirvatana and uttar guṇa nirvatana. The material substance known as pudgala that is beneficial for the auspicious and inauspicious activities of the living being, which serves as an inner resource for the corporeal body, is referred to as “mūl guṇa nirvatana.”