Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 452

અધ્યાય -સૂત્ર ૫-૬
૨૫૫ પ્રકારના વેગથી જે કર્મ બાંધે છે, તે કવાયના અભાવના કારણે નથી તે વિપાકનું જનક થતું, કે નથી બે સમયથી અધિક સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરતું. આવા બે સમયની સ્થિતિવાળા કર્મને ઈપથિક નામ આપવાનું કારણ એ છે કે, તે કર્મ કષાય ન હોવાથી ફક્ત ઈ–ગમનાગમનાદિ પ્રવૃત્તિ દ્વારા બંધાય છે. સારાંશ એ છે કે, ત્રણ પ્રકારના વેગ સમાન હોય છતાં પણ જે કષાય ન હોય, તો ઉપાર્જિત કર્મમાં સ્થિતિ અથવા રસને બંધ થતું નથી. સ્થિતિ અને રસ બન્નેનું બંધકારણ કષાય જ છે. આથી કષાય જ સંસારની ખરી જડ છે. [૧]
હવે સાંપરાયિક કર્મોત્સવના ભેદ કહે છે:
अब्रतकषायेन्द्रियक्रियाः पञ्चचतुःपञ्चपञ्चविंशतिसंख्याः पूर्वस्य भेदाः ।६।
પૂર્વના અર્થાત બેમાંથી સાંપરાયિક કર્માસ્ત્રના અવત, કષાય, ઈદ્રિય અને ક્રિયા રૂપ ભેદ છે, તે અનુક્રમે સંખ્યામાં પાંચ, ચાર, પાંચ અને પચીસ છે.
જે હેતુઓથી સાંપરાયિક કર્મને બંધ થાય છે, તે સાંપરાયિક કર્મને આસ્ત્રવ સકષાય જીવોમાં જ હોઈ શકે છે. પ્રસ્તુત સૂત્રમાં જે આસ્રવભેદનું કથન છે. તે સાંપરાયિક કર્માસ્ત્રવ છે; કેમકે તે કષાયમૂલક છે.
હિંસા, અસત્ય, ચોરી, અબ્રહ્મ અને પરિગ્રહ એ પાંચ ચત છે, તેમનું વર્ણન અધ્યાય ૭ ના સૂ૦ ૮–૧૨ સુધીમાં છે. ક્રોધ, માન, માયા, લેભ એ ચાર વષાય છે, તેમનું વિશેષ સ્વરૂપ અ૦ ૮ સૂ૦ ૧૦ માં છે. સ્પર્શન આદિ પાંચ

Translation AI Generated

Chapter - Sutra 5-6
The karma created by 255 types of velocities does not generate the fruition due to the absence of the kashayas, nor does it acquire a superior status through two time periods. Karma that has a state of these two times is called "Ipathik" because it binds only through the activities of movement (e.g. going and coming), as it is devoid of kashayas. The essence is that, although three types of velocities may be equal, if they lack kashayas, they do not bind to the status or the essence in accrued karma. The binding cause of both status and essence is kashaya. Hence, kashaya is the true root of the worldly existence.
Now, the distinction of the 'sāmparāyika' karma is stated:
Abhratakashayendriyakriyah, pañcha chatuḥ pañca pañcavīṃśatisaṅkhyah purvasya bhedah.
The term 'purva' refers to the distinctions of the 'sāmparāyika' karmas namely kashaya, senses, and actions, which in number are five, four, five, and twenty-five respectively.
The purposes through which 'sāmparāyika' karma binds can only be found in the kashaya-laden souls. The distinction of the asrav is discussed in the present sutra, as it pertains to the 'sāmparāyika' karmas since it is kashaya-rooted.
Himsa (violence), asatya (falsehood), chori (theft), abrahma (sexual immorality), and parigraha (possessiveness) are five types; their descriptions are found in chapter 7, sutra 8-12. Krodha (anger), mana (pride), maya (deception), and lebha (greed) are the four types, with their specific forms detailed in sutra 10 of chapter 8. Touch and other five.