Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 430

અધ્યાય ૫-જુન ૨૩-૩૫ સ્નિગ્ધત્વ અને રૂક્ષત્વથી બંધ થાય છે.
પૌગલિક સ્કંધની ઉત્પત્તિ એના અવયવભૂત પરમાણુ આદિના પારસ્પરિક સંગમાત્રથી થતી નથી. એને માટે સંગ ઉપરાંત બીજું પણ કાંઈક અપેક્ષિત છે, એ બતાવવું એ આ સૂત્રને ઉદ્દેશ છે. અવયવોના પારસ્પરિક સંયોગ ઉપરાંત એમાં સ્નિગ્ધત્વ – ચીકણાપણું, રૂક્ષત્વ – લૂખાપણું એ ગુણ હોવા પણ જરૂરી છે. જ્યારે નિગ્ધ અને રૂક્ષ અવયવ પરસ્પર મળે છે ત્યારે એમનો બંધ એટલે કે એકત્વપરિણામ થાય છે. આ બંધથી થાણુક આદિ સ્કંધ બને છે.
સ્નિગ્ધ, રૂક્ષ અવયવોને શ્લેષ બે પ્રકારે થઈ શકે છે. : સદશ અને વિસદશ. સ્નિગ્ધને સ્નિગ્ધની સાથે અને રૂક્ષને રૂક્ષની સાથે શ્લેષ થ એ સદશ કહેવાય છે. સ્નિગ્ધને રૂક્ષની સાથે સંગ થ એ વિસદશ શ્લેષ છે. [૨] હવે બંધના સામાન્ય વિધાનમાં અપવાદ બતાવે છેઃ
न जघन्यगुणानाम् ।३३। गुणसाम्ये सहशानाम् ॥३४॥
यधिकादिगुणानां तु ॥३५॥ જઘન્ય ગુણ – અંશ – વાળા સ્નિગ્ધ અને રૂક્ષ અવયવને બંધ થતું નથી.
સમાન અંશ હોય તે સદશ અર્થાત્ સર સરખા સ્નિગ્ધ-સ્નિગ્ધ અવયને તથા સરખે સરખા રૂક્ષ-રૂક્ષ અવયવોને બંધ થતો નથી.
બે અંશ અધિકવાળા આદિ અવયને તે બંધ થાય છે.

Translation AI Generated

Chapter 5 - June 23-35 discusses the binding of the qualities of softness and hardness.

The origin of the corporeal Skandha does not arise merely from the mutual conjunction of its elemental atoms. It is necessary to show that something else is also required in addition to this conjunction. Besides the mutual combination of elements, it is also essential that these possess the qualities of softness (snigdhata) and hardness (rukshata). When the soft and hard elements come together, they result in a binding, or unity. This binding leads to the formation of the corporeal Skandha, such as Thānuk.

The soft and hard elements can combine in two ways: harmonious (sadash) and discordant (visadash). The combination of soft with soft and hard with hard is termed harmonious. The combination of soft with hard is termed discordant. [2] The general assertion regarding binding presents an exception:
"Not of the qualities which are inferior. 33. In the equality of qualities, binding occurs together. 34. However, in the case of those with superior qualities, 35."

Inferior qualities — elements that are soft and hard — do not combine. When the qualities are equal, that is, for identical soft-soft elements and identical hard-hard elements, binding does not occur. However, two elements with superior qualities do bind together.