Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 420

અધ્યાય ૫-સૂત્ર -૨૯
૨૨૩
જ છે. વિશકલિત અવસ્થા સ્કંધના ભેદથી જ ઉત્પન્ન થાય છે. એથી અહીયાં ભેદથી અણુની ઉત્પત્તિના કથનના અભિપ્રાય એટલે જ છે કે વિશકલિત અવસ્થાવાળા પરમાણુ ભેદનું કાર્યાં છે, શુદ્ધ પરમાણુ નહિં. [૨૬ – ૨૭
હવે અચાક્ષુષ સ્ક ંધના ચાક્ષુષ બનવામાં હેતુ કહે છે : મેાંધાતામ્યાં ચાક્ષુષોઃ ।૨૮।
ભેદ અને સંઘાતથી ચાક્ષુષ સ્કંધ અને છે. ← અચાક્ષુદ્ર સ્કંધ પણ નિમિત્ત પ્રાપ્ત કરી ચાક્ષુષ બની શકે છે; એ બતાવવું એ આ સૂત્રને ઉદ્દેશ છે.
પુદ્ગલના પરિણામ વિવિધ છે, એથી જ કેાઈ પુદુગલસ્ક ધ અચાક્ષુષ ( ચક્ષુથી અગ્રાહ્ય ) હોય છે, તે કોઈ ચાક્ષુષ ( ચક્ષુથી ગ્રાહ્ય ) હાય છે. જે કધ પહેલાં સુક્ષ્મ હેાવાને કારણે અચાક્ષુષ હાય છે. તે પણ નિમિત્તવશ સૂક્ષ્મવ પરિણામ છેાડીને બાદર ( સ્થૂલ ) પરિણામવિશિષ્ટ બનવાથી ચાક્ષુષ થઈ શકે છે. એ સ્કંધને એમ થવામાં ભેદ તથા સધાત બંને હેતુ અપેક્ષિત છે. જ્યારે કાઈ સ્કધમાં સમત્વ પરિણામની નિવૃત્તિ થઈ સ્થૂલત્વ પરિણામ ઉત્પન્ન થાય છે, ત્યારે કેટલાંક નવાં અણુએ તે સ્ક ંધમાં અવશ્ય મળી જાય છે. જ્યારે ખીજાં કટલાક અણુએ એ સ્કંધમાંથી અલગ પણ થઈ જાય છે. સૂક્ષ્મત્વ પરિણામની નિવૃત્તિપૂર્વક સ્થૂલત પરિણામની ઉત્પત્તિ કેવળ સધાત એટલે અણુઓના મળવા માત્રથી જ થતી નથી, રસને કેવળ ભેદ એટલે કે અણુઓના જુદા થવાથી પણ થતી નથી. સ્થૂલત્વ – બાદરત્વ – રૂપ પરિણામ સિવાય કોઈ સ્કંધ ચાક્ષુષ તેા થઈ શકતા જ નથી. એથી અહીંયાં નિયમપૂર્વક કહ્યું છે કે ચાક્ષુષ સ્કંધ ભેદ અને સધાત અનેથી થાય છે.

Translation AI Generated

Chapter 5 - Sutra 29
223
The distinct state arises solely from the differentiation of the skandhas. Hence, here it is precisely the differentiation that gives rise to the statement on the origination of the atom; it pertains to the differentiated states of atoms, not to the pure atom. [26 - 27]
Now, the purpose of the atom becoming perceptive is stated: "In the state of Mandhatta, there is perception."
Due to differentiation and aggregation, the perceptive atom exists. ← The atom that is non-perceptive can also become perceptive if it receives a suitable condition; that is the intent of this sutra.
The results of pudgala are diverse; thus, some pudgala remain non-perceptive (non-perceived by the eye), while others are perceptive (perceived by the eye). Those that are non-perceptive earlier due to subtlety can also become perceptive subsequently by shedding subtle results and acquiring more gross results (particular to the gross state). For this skandha to change, both differentiation and aggregation are required. When some skandhas cease to show the result of equanimity, gross results are produced, at which point some new atoms are sure to be included in that skandha. When some atoms of the khijna separate from the skandha, the emergence of gross results due to the cessation of subtle results does not occur merely from aggregation, nor does it simply arise from differentiation, that is, from the separation of atoms. Apart from grossness – and the results of the gross state – no skandha can be perceptive. Therefore, it has been clearly stated here that the perceptive skandha arises from differentiation and aggregation.