Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 403

૨૦૬
તત્ત્વાર્થસૂત્ર
પુદ્દગલ દ્રવ્યના સૌથી મોટામાં મોટા સ્કંધ જેને અચિત્ત મહાસ્ક ધ કહે છે અને જે અનંતાનંત અણુઓના બનેલા હાય છે, તે પણ અસંખ્યાતપ્રદેશ લાકાકાશમાં જ સમાય છે,
જૈનદર્શનમાં આત્માનું પરિમાણુ આકાશની માફક વ્યાપક નથી અને પરમાણુની માફક અણુ પશુ નથી, કિન્તુ મધ્યમ પરિમાણુ માનવામાં આવે છે; જો કે બધા આત્માઓનું મધ્યમ પરિમાણ પ્રદેશસ ંખ્યાની દૃષ્ટિએ સમાન છે, છતાં પણ બધાની લંબાઈ-પહેાળાઈ આદિ એકસરખાં પણ નથી. એથી પ્રશ્ન થાય છે કે જીવ દ્રવ્યનું આધારક્ષેત્ર આખામાં એન્ડ્રુ અને અધિકમાં અધિક કેટલું માનવામાં આવે છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તર અહીંયાં એ આપ્યા છે કે એક જીવનું આધારક્ષેત્ર લાકાકાશના અસંખ્યાતમા ભાગથી લઈ ને સંપૂર્ણ લાકાકાશ સુધી હોઈ શકે છે, જો કે લેાકાકાશ અસંખ્યાત પ્રદેશ પરિમાણ છે, તે પણ અસંખ્યાત સંખ્યાના પણ અસંખ્યાત પ્રકારા હાવાથી લેાકાકાશના એવા અસંખ્યાત ભાગાની કલ્પના કરી શકાય છે કે જે અંશુલાસ'ધ્યેય ભાગ પરિમાણ હોય છે. આટલે નાના એક ભાગ પણ અસંખ્યાતપ્રદેશાત્મક જ હાય છે. એ એક ભાગમાં કોઈ એક જીવ રહી શકે છે. એટલા એટલા એ ભાગમાં પણ રહી શકે છે. એ રીતે એક એક ભાગ વધતાં વધતાં આખરના સ` લેાકમાં પણ એક જીવ રહી શકે છે. અર્થાત્ જીવ દ્રવ્યનું નાનામાં નાનુ આધારક્ષેત્ર અંશુલાસ ધ્યેય ભાગ પરિમાણુ લાકાકાશને ખંડ હેાય છે, જે સમગ્ર લોકાકાશને એક અસંખ્યાતમા ભાગ જ હોય છે. એ જીવનુ કાળાન્તરે, અથવા એ જ સમયે બીજા જીવન, કંઈક માટુ

Translation AI Generated

206
Tattvarthasutra
The largest skandha of the pudgala (matter) is known as the Ahichchhita Mahaskandha, which is composed of infinite infinitesimal particles; it also resides in the infinite space. In Jain philosophy, the dimension of the soul is not as vast as space, nor is it atomic like particles, but it is considered a medium dimension; although all souls share the same medium dimension in terms of quantity, their length, breadth, and so on are not the same. This raises the question of how much of the living substance's basis can be considered within the infinite and the superior. The answer given here is that the basis of a living being can range from countless parts of infinite space to the entirety of infinite space. Although infinite space is an infinite dimensional region, it can also be imagined as countless parts of infinite space that possess parts of finite dimensions. Even the smallest part is also counted as infinite space. One being can reside in such a part, and likewise, many beings can reside in that part. Thus, as the parts increase, ultimately, one being can reside in the entire infinite space. In other words, the smallest basis of living substance is a part of finite dimension in infinite space, which is just one of innumerable parts of the entire infinite space. In the lifespan of that being, or at the same time of another life, something few remain.