Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 40

ખીજાતી અસર છે એમ ખાતરીથી કહેવુ શકય નથી, કારણુ કે, તત્ત્વાર્થીનાં સૂત્રો અને ભાષ્યને ચેગ નથી પ્રાચીન એવા જૈન અંગ પ્રથાના વારસા મળેલા છે; તેમજ યોગસૂત્ર અને તેમના ભાષ્યને જૂની સાંખ્ય, ચાગ તેમજ બૌદ્ધ આદિ પરપરા આના વારસા મળેલા સ્પષ્ટ લાગે છે; તેમ છતાં તત્ત્વાર્થના ભાષ્યમાં એક સ્થળ એવુ છે કે, જે જૈન અંગ પ્રથામાં અત્યારે ઉપલબ્ધ નથી, અને યેાગસૂત્રના ભાષ્યમાં છે.
પહેલાં નિર્મિત થયેલું આયુષ એલ્લુ પણ થઈ શકે અર્થાત્ વચ્ચે તૂટી પણ જાય અને તૂટી ન પણ શકે, એવી ચર્ચા જૈન અંગ પ્રથામાં છે. પણ એ ચર્ચામાં આયુષ તૂટી શકવાના પક્ષની ઉપપત્તિ કરવા માટે ભીના કપડા અને સૂકા ઘાસને દાખલા અંગ ગ્રંથામાં નથી. તત્ત્વાર્થીના ભાષ્યમાં એ જ ચર્ચાને પ્રસગે એ બને દાખલા અપાયેલા છે, જે યેાગસૂત્રના ભાષ્યમાં પણ છે. આ દાખલામાં ખૂબી એ છે કે, અંતે ભાષ્યનું શાબ્દિક સાદૃશ્ય પણ ધણું છે. અહીં એક વિશેષતા છે અને તે એ કે, યોગસૂત્રના ભાષ્યમાં નહિ એવા ગણિતવિષયક ત્રીજો દાખલા તત્ત્વા સૂત્રના ભાષ્યમાં છે. અને ભાષ્યને પાઠ ક્રમશઃ આ પ્રમાણે છેઃ
१५
તત્ત્વાથ સૂત્ર
शेषा मनुष्यास्तिर्यग्योनिजाः सोपक्रमा निरुपक्रमाश्चा
પવાયુષ ડનપવ યુથ મન્તિ । . . . અવવર્તન શીઘ્રમન્તમુદૂતાં
...
મોપમોઃ ૩પ બોડપવતનનિમિત્તમ્ । . . . સંતગુતૃળાशिदहनवत् । यथा हि संहतस्य शुष्कस्यापि तृणराशेरवयवशः क्रमेण दह्यमानस्य चिरेण दाहो भवति तस्यैव शिथिलप्रकीर्णापचितस्य
सर्वतो युगपदादीपितस्य
6.
.

Translation AI Generated

It cannot be said with certainty that there is a significant impact, because ancient Jain texts and commentaries of the Tattvartha reveal a heritage related to the tradition; similarly, the Yogasutra and its commentaries appear to have a clear inheritance linked to ancient Samkhya, Charaka, and Buddhist texts. However, there is a point in the commentary on the Tattvartha that is not currently available in the Jain tradition, but is present in the commentary on the Yogasutra.

There is a discussion within the Jain tradition regarding the possibility of life (Ayush) being interrupted, meaning it could break or not break. But in this discussion, examples of wet cloth and dry grass are not referenced in the Jain texts, while similar examples are presented in the commentary on Tattvartha. This example is noteworthy because, ultimately, the verbal similarity of the commentary is also significant.

Here, there is a uniqueness where a third mathematical example, which is not present in the commentary of the Yogasutra, is included in the commentary on the Tattvasutra. The sequence of the commentary is as follows:

15.
Tattvārtha Sūtra:
"The remaining beings are humans, animals, and those in the spirit world, with and without means..."