Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 363

તત્ત્વાર્થસૂત્ર
ભવનપતિ અને વ્યંતર એ એ નિકાયામાં એ એ ઇંદ્ર કહેવાથી બાકીના નિકાયામાં એ એ ઈંદ્રોના અભાવ સૂચિત કર્યા છે. જ્યાતિષ્કમાં તે ચદ્ર અને સૂર્ય' જ ઇંદ્ર છે. ચંદ્ર અને સૂર્યાં અસ ંખ્યાત છે; એથી જ્યાતિનિકાયમાં દ્ર પણ એટલા જ હાય છે. વૈમાનિકનિકાયમાં પ્રત્યેક કલ્પમાં એક એક ઈંદ્ર છે. સૌધ કલ્પમાં શક્ર, ઐશાનમાં ઈશાન, અને સાતકુમારમાં સનત્કુમાર નામના ઇંદ્ર છે. આ રીતે ઉપર જણાવેલ દેવલાકામાં તે તે દેવલાકના નામવાળા એક એક ઇંદ્ર છે. વિશેષતા ફક્ત એટલી જ છે કે આનત અને પ્રાણત એ બંનેને ઇંદ્ર એક છે, અને તેનું નામ પ્રાણત છે. આરણ અને અચ્યુત એ એ કલ્પાના ઇંદ્ર પશુ એક છે અને તેનુ નામ અચ્યુત છે. [૬]
હવે પહેલા એ નિકાયામાં લેશ્યા કહે છે :
૧૯૬
पीतान्तलेश्या: । ७ ।
પહેલા એ નિકાયના દેવ પીત–તેને પ ત લેફ્સાવાળા છે.
ભવનપતિ અને વ્યંતર જાતિના દેવામાં શારીરિક વરૂપ દ્રવ્યલેશ્યા ચાર જ મનાય છે. જેમ કે, કૃષ્ણ, નીલ, કાપાત અને પીત-તેજ. [૭]
દેવાના કામસુખનું વર્ણન કરે છેઃ
कायप्रवीचारा आ पेशानात् । ८ ।
शेषाः स्पर्शरूपशब्दमनःप्रवीचारा द्वयोर्द्वयाः । ९ ।
परेऽप्रवीचाराः । १० ।

Translation AI Generated

Tattvarthasutra

In the first category, the term Indra is used for both Bhavanapati and Vyantara, while the other categories indicate the absence of Indra. In the Jyatishka, only Chandra and Surya are considered Indra. Since there are countless Chandra and Surya, the number of Indras in the Jyatishk category is the same. In the Vaimanik category, there is one Indra for each Kalpa. In the Sahasra Kalpa, there is Indra named Shakra, in the Aishana Kalpa there is Indra named Ishana, and in the Satakumara Kalpa there is Indra named Sanatkumara. Thus, in the celestial realms mentioned above, each Indra corresponds to the name of that celestial realm. The only distinction is that Ananta and Pranata are both considered as one Indra, with the name Pranata. Aharan and Achyuta are considered one Indra in that Kalpa, and his name is Achyuta.

Now, the earlier category states:

First, the gods of that category are said to have a yellow-colored form.

Bhavanapati and Vyantara are said to have four physical forms among the substances of the Jati.

For example, Krishna, Neela, Kapata, and Pita-Tej.

Describing the desires of the gods:

There are two kinds of thoughts, one related to the body and the other related to touch, sound, and mind.

The thoughts related to the beyond are not categorized.