Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 360

અધ્યાય ૪-સૂત્ર ૩
ત્રીજો નિકાય પીતલેશ્યાવાળા છે.
જ્યાતિષ્ઠ
પૂર્વેřક્ત ચાર નિકાયામાં ત્રીજા નિકાયના દેવ છે. એમાં ફક્ત પીત–તેજોલેશ્યા છે. અહીંયાં લેસ્યાના અ દ્રવ્યક્ષેશ્યા એટલે કે શારીરિક વર્ણ છે, અય્યવસાયવિશેષરૂપ ભાવલેશ્યા નથી; કેમ કે ભાવલેશ્યા તે! ચારે નિકાયાના દેવામાં મે હૈાય છે. [૨]
હવે ચાર નિકાયાના ભેદ કહે છે :
दशा पञ्चद्वादशविकल्पाः कल्पोपपन्नपर्यन्ताः । ३। કલ્પપપન્ન દેવ સુધીના ચતુને કાયિક દેવાના અનુક્રમે દશ, આઠ, પાંચ અને ખાર ભેદ છે.
ભવનપતિનિકાયના દશ, વ્યંતરનિકાયના આઠેક જ્યાતિષ્ઠનિકાયના પાંચ અને વૈમાનિકનિકાયના બાર ભેદો છે. તે બધાનું વર્ણન આગળ કરે છે. વૈમાનિકનિકાયના ખાર ભેદો કહ્યા છે તે કલ્પાપપન્ન વૈમાનિક દેવ સુધીના સમજવા જોઈ એ; કેમ કે કલ્પાતીત દેવા . વૈમાનિકનિકાયના હેાવા છતાં પણ ઉપરના બાર ભેદોમાં આવતા નથી. સૌધર્માથી અચ્યુત સુધીનાં બાર સ્વર્ગ–દેવલાક છે, તે કલ્પ કહેવાય છે. [ ૩ ] જ ઉપરની ચાર લેશ્યાઓ માને છે, અને જ્યાતિષ્ઠનિકાયમાં ફક્ત તેોલેશ્યા માને છે. આ મતભેદના કારણે શ્વે॰ ૫૦માં આ બીજી અને આગળનુ સાતમુ' એ બન્ને સૂત્રો ભિન્ન છે; જ્યારે દિ૦ ૫૦ માં આ બે સૂત્રોના સ્થાનમાં ફક્ત એક સૂત્ર છે. જેમ કે,
6
"
आदितस्त्रिषु पीतान्तलेश्या :
૧૩૩
૧. લૈશ્યાનું વિશેષ સ્વરૂપ જાણવા માટે જીઆ હિંદી ‘કમ ગ્રંથ' ચાથાનું લેફ્યાશવિષયક પરિશિષ્ટ, પૃ. ૩૩.

Translation AI Generated

Chapter 4 - Sutra 3
The third Nikaya is of the Pritaleshya.
It is stated that in the earlier mentioned four Nikayas, there are deities of the third Nikaya, which is solely of the Pritaleshya. Here, Leshya is referred to as a non-substantial characterization, meaning it is about physical attributes, and not about the significative form of feelings; because feelings are indeed present in the deities of all four Nikayas. [2]
Now, the differences among the four Nikayas are discussed:
There are ten, eight, five, and four classifications from the Dashā, Panchadvāda, up to those who are born in the Kalpopapanna realm. The ten belong to the Bhavanapati Nikaya, the eight to the Vyantar Nikaya, the five to the Jātiṣṭha Nikaya, and the twelve to the Vaimānika Nikaya. The descriptions of all these will be provided later. The four classifications of the Vaimānika Nikaya indicated through the four divisions of Kalpopapanna should be understood there; because beyond the Kalpātīta deities, the Vaimānika Nikaya also does not include those in the aforementioned twelve divisions. The twelve divine beings from Souhdharma to Achyuta are called Kalpa. [3] Similar to the four preceding Leshyas, and in Jātiṣṭha Nikaya, only the Tejoleshya is accepted. Due to this difference in opinion, the second and the subsequent seventh among the Shvetambara texts is distinct; while in the Digambara texts, there is only one sutra in place of these two sutras. For instance,
"Aaditastreshu Pītāntaleshyā:
1. To understand the particular form of Leshya, refer to the appendix on Leshya in "Kam Granth," page 33.