Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 350

અધ્યાય ૩-ત્ર ૭-૧૮
૫૩
મનુષ્યાની સ્થિતિ આયુષ્ય ઉત્કૃષ્ટ ત્રણ પલ્યાપમ સુધી અને જધન્ય અત દૂત પ્રમાણ હોય છે. તથા તિય ચોની સ્થિતિ પણ એટલી જ છે.
દ્વીપ અને સમુદ્રો : મધ્યમલોકની આકૃતિ ઝાલરની સમાન કહેવાય છે; આ જ હકીકત દ્વીપ–સમુદ્રના વર્ણન દ્વારા સ્પષ્ટ કરી છે. મધ્યમલેાકમાં દ્વીપ અને સમુદ્ર અસંખ્યાત છે. તે ક્રમથી દ્વીપની પછી સમુદ્ર અને સમુદ્રની પછી દ્વીપ એ રીતે ગેાઠવાયેલા છે. એ બધાનાં નામ શુભ જ છે. અહીં દ્વીપ–સમુદ્રના વિષયમાં વ્યાસ, રચના અને આકૃતિ એ ત્રણ ખાખતા બતાવી છે, જેનાથી મધ્યમ લાકને આકાર માલૂમ પડે છે.
વ્યાસ – જાંબુદ્રીપનેા પૂર્વ-પશ્ચિમ તથા ઉત્તર-દક્ષિણ વિસ્તાર લાખ લાખ યોજનનેા છે. લવણસમુદ્રને વિસ્તાર એનાથી બમણા છે. ધાતકીખંડના લવણુસમુદ્રથી બમણા, કાલાધિના ધાતકીખંડથી બમણા, પુષ્કરવરદ્વીપના કાલેદધિથી ખમણેા, અને પુષ્કરાદધિસમુદ્રના પુષ્કરવરદ્વીપથી ખમણે વિસ્તાર છે. આ જ વિસ્તારના ક્રમ છેવટ સુધી સમજવે જોઈ એ, અર્થાત્ છેવટના દ્વીપ સ્વય’ભૂરમણથી છેવટના સમુદ્ર સ્વયંભૂરમણના વિસ્તાર બમણા છે.
રચના : દ્વીપ-સમુદ્રોની રચના ઘ’ટીના પડ અને થાળાની સમાન છે; અર્થાત્ જબુદ્વીપ લવણુસમુદ્રથી વેષ્ટિત છે, લવણસમુદ્ર ધાતકીખંડથી, ધાતકીખંડ કાલેદદ્ધિથી, કાલાધિ પુષ્કરવરદ્વીપથી અને પુષ્કરવર પુષ્કરાધિથી વેષ્ટિત છે. આ જ ક્રમ સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર પર્યંત છે.

Translation AI Generated

Chapter 3, Verse 7-18
53
The condition of human beings is considered supreme from a lifespan of three palyapas and is of the most inferior quality thereafter. Likewise, the condition of celestial beings is also the same.
Islands and Oceans: The shape of the middle world is said to resemble that of a reticulated net; this fact is clarified through the description of islands and oceans. There are innumerable islands and oceans in the middle world. They are arranged such that the islands come after the oceans and the oceans come after the islands, in that sequence. The names of all are auspicious. Here, the three aspects of the islands and oceans—dimension, composition, and shape—are described, through which the form of the middle world can be understood.
Dimension: The dimensions of Jambudvipa extend thousands of yojanas in the east-west and north-south directions. The saline ocean extends twice that. The saline ocean of Dhātakikhanda extends double compared to the saline ocean, and the dimensions of the eastern boundary of Dhātakikhanda, the boundaries from Pushkarvardvipa, and the saline ocean of Pushkar are also compared. This dimension leads up to the ultimate understanding; specifically, the ultimate islands are those that are self-contained, while the ultimate oceans are double the dimensions of those self-contained islands.
Composition: The formation of the islands and oceans resembles the shape of a disc; meaning, Jambudvipa is surrounded by the saline ocean, the saline ocean by Dhātakikhanda, Dhātakikhanda by Kalādhi, Kalādhi by Pushkarvardvipa, and Pushkarvardvipa is enclosed by Pushkaradhi. This sequence continues up to the self-contained ocean.