Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 293

તત્ત્વાર્થસૂત્ર
કમના ઉદય હાવાં છતાં પણ ત્રસના સરખી ગતિ હાવાથી ત્રસ કહેવાય છે તે ગતિત્રસ, એ કેવળ ઉપચારથી જ સ કહેવાય છે. જેમ કે, તેજ:ક્રાયિક અને વાયુકાયિક. [૧૧–૧૪] હવે ઇંદ્રિયાની સંખ્યા, એમના ભેદપ્રભેદ અને નામ કહે છે :
पञ्चेन्दियाणि । १५ । द्विविधानि । १६ । निवृत्युपकरणे द्रव्येन्द्रियम् | १७ | હ્રદ્યુખ્યામાં માલેન્દ્રિયમ્ । ૧૮ । उपयोगः स्पर्शादिषु । १९ । स्पर्शनरसनप्राणचक्षुः श्रोत्राणि । २० ।
ઇંદ્રિયો પાંચ છે.
તે પ્રત્યેક ખએ પ્રકારની છે.
દ્રવ્યે દ્રિય, નિવૃત્તિ અને ઉપકરણ રૂપ છે. ભાવે'દ્રિય, લબ્ધિ અને ઉપયાગ રૂપ છે. ઉપયાગ સ્પર્ધાદિ વિષયામાં થાય છે.
સ્પન, રસન, ઘ્રાણુ, ચક્ષુ અને શ્રોત્ર એ ઇંદ્રિયાનાં નામ છે.
અહીંયાં ઇંદ્રિયાની સંખ્યા બતાવવાના ઉદ્દેશ એ છે કે ઇન્દ્રિયા ઉપરથી સંસારી જીવાના વિભાગ કરવા હેાય તા માલૂમ પડી શકે કે તેમના કેટલા વિભાગ થાય. ઇંદ્રિયા પાંચ છે. બધા સંસારીઓને પાંચે ઇંદ્રિયે! હાતી નથી. કેટલાકને એક, કેટલાકને એ, એ રીતે એક એક વધતાં વધતાં કેટલાકને પાંચ સુધી હાય છે. જેને એક ઇંદ્રિય હાય છે તે એક દ્રિય,

Translation AI Generated

Tattvarthasutra
Although the rise of karma is present, it is called "trasa" (living beings) due to the movement like that of a trasa (living being). This movement of trasa is said to occur only through keval upachara (perfect treatment). For example, (there is) tejas (heat) and vayukayika (air). [11-14] Now, the number of senses, their distinctions, and names are mentioned:
Panchendriyan (five senses). 15. Dvividhani (two types). 16. Nivritiyupakarane dravyendriyam (in the realm of material senses). 17. Hradvyukhyam malendriyam (in the realm of heart). 18. Upayogah sparshadishu (usage in touch, etc.). 19. Sparshan, Rasana, Prana, Chakshuh, Shrotra (the senses are touch, taste, life, sight, and hearing). 20.
There are five senses.
Each is of a particular type.
As far as dravya (substance), it pertains to driya (senses), nivritti (withdrawal), and upakarana (instrument). In the bhava (state), it pertains to driya (senses), labdhi (knowledge), and upayoga (application). Upayoga occurs in the realm of competition, etc.
Sparshana, Rasana, Ghraanu (smell), Chakshu (eye), and Shrotra (ear) are the names of the senses.
The purpose of showing the number of senses here is to enable the understanding of the distribution of worldly lives based on the senses, and it can be known how many divisions occur. There are five senses. Not all worldly beings have five senses. Some have one, some have two, and in that way, as they increase one by one, some reach up to five. The one who has one sense is a singular being.