Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 259

કર
તત્ત્વાર્થ સૂત્ર
એમ છે કે વિજ્ઞાન, સાહિત્ય આદિ વિષયો ઉપર અપૂ પ્રકાશ નાખનારા અને એના યથા નિર્ણય કરનારા બધા સમ્યગ્દષ્ટિ છે ? તેથી એ પ્રશ્ન થાય છે કે અધ્યાત્મશાસ્ત્રના પૂર્વોક્ત જ્ઞાન અજ્ઞાન સંબંધી સંકેતના શે! આધાર છે?
ઉઆધ્યાત્મિક શાસ્ત્રના આધાર આધ્યાત્મિક દૃષ્ટિ છે; લૌકિક દૃષ્ટિ નથી. જીવ એ પ્રકારના છે ઃ કેટલાક મેાક્ષાભિમુખ અને કેટલાક સંસારાભિમુખ, મેાક્ષાભિમુખ આત્માઓમાં સમભાવની માત્રા અને આત્મવિવેક હાય છે, એથી તે પોતાના બધા જ્ઞાનને ઉપયાગ સમભાવની પુષ્ટિમાં જ કરે છે; સાંસારિક વાસનાની પુષ્ટિમાં નહિ એ કારણથી લૌકિક દૃષ્ટિએ એમનું જ્ઞાન ગમે તેટલું અલ્પ હાય તો પણ તે જ્ઞાન કહેવાય છે. એનાથી ઊલટું સંસારાભિમુખ આત્માઓનું જ્ઞાન ગમે તેટલું વિશાળ અને સ્પષ્ટ હાય છતાં તે સમભાવનુ પાષક ન હેાવાથી જેટલા પરિમાણમાં સાંસારિક વાસનાનું પોષક હાય છે એટલા પરિમાણમાં અજ્ઞાન કહેવાય છે. જેમ કોઈ ઉન્મત્ત મનુષ્ય સાનાને સેાનું અને લોઢાને લાહુ સમજી યથા જ્ઞાન મેળવી લે છે; પર ંતુ ઉન્માદના કારણથી તે સત્ય અસત્યને તફાવત જાણવામાં અસમર્થ હાય છે, આથી એનું સાચું જૂહુ બધું જ્ઞાન વિચારશૂન્ય અથવા અજ્ઞાન જ કહેવાય છે, તેમ સંસારાભિમુખ આત્મા ગમે તેટલા અધિક જ્ઞાનવાળા હાય છતાં એ આત્માના વિષયમાં આંધળા હાવાથી એનુ બધુ લૌકિક જ્ઞાન આધ્યાત્મિક દૃષ્ટિએ અજ્ઞાન જ છે.
સારાંશ કે, ઉન્મત્ત મનુષ્યને અધિક આવે અને કદાચિત્ વસ્તુને યથા જાય તાયે એના ઉન્માદ વધ્યા જ કરે
વિભૂતિ પણુ મળી મેધ પણ થઈ છે; એ રીતે જ

Translation AI Generated

The Tattvartha Sutra states that all who illuminate and accurately interpret subjects such as science, literature, and so forth possess right vision. Hence, the question arises: what is the basis for the previously mentioned knowledge regarding the relationship between knowledge and ignorance in spiritual texts?

The basis of spiritual texts is spiritual vision; it is not worldly vision. There are two types of souls: some are oriented towards liberation, and some are oriented towards the world. Among those souls oriented towards liberation, the degree of potential and self-awareness is present. Therefore, they use all their knowledge solely to support the potential for liberation and not for the validation of worldly desires. Hence, even if their knowledge is rather limited from a worldly perspective, it is still termed knowledge. Conversely, even if the knowledge of world-oriented souls is vast and clear, it is termed ignorance to the extent that it lacks the qualification of liberating potential.

Just as an insane person may mistakenly understand something valuable as worthless due to madness and is therefore unable to discern the difference between truth and falsehood, all of their so-called knowledge is considered empty or ignorant. Similarly, even if the world-oriented soul possesses significantly more knowledge, all of its worldly knowledge is deemed ignorance from the perspective of spiritual vision due to its blindness to the essence of the soul.

In summary, a mad person may accumulate more and perhaps even sometimes understand things correctly, but their madness only continues to increase.