Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 230

અધ્યાય ૧- ૧૧૭
ઉ
બહુ, અલ્પ, બહુવિધ અને અપવિધ એ ચાર ભેદ વિષની વિવિધતા ઉપર અવલંબિત છે. બાકીના આઠે
ભેદ ક્ષયાપશમની વિવિધતા ઉપર આધાર રાખે છે.
અત્યાર સુધી કુલ ભેદ કેટલા થયા ?
અસે। અટ્ઠચાશી.
પ્ર
ઉ
---
પ્ર
-
– કેવી રીતે ?
xxded
ઉ
-
· પાંચ ઇંદ્રિય અને મનના અવગ્રહ આદિ ચાર ચાર ભેદ ગણવાથી ચાવીસ અને બહુ, અલ્પ આદિ ઉક્ત ખાર પ્રકારાની સાથે ચોવીસને ગુણવાથી બસે અટ્ઠચાશી. [૧૬] હવે સામાન્ય રૂપે અવગ્રહ આદિતા વિષય કહે છેઃ અર્થT । ૭ ।
કર
અવગ્રહ, ઈહા, અવાય, ધારણા એ ચાર મતિજ્ઞાન અને ગ્રહણ કરે છે.
પ્ર૦——અથ એટલે વસ્તુ અને પર્યાય. દ્રવ્ય અને પર્યાય અન્ને વસ્તુ કહેવાય છે. તો શું ઇંદ્રિયજન્ય અને મજન્ય અવગ્રહ, ઈહા આદિ જ્ઞાન દ્રવ્યરૂપ વસ્તુને વિષય કરે છે
કે પર્યાયરૂપ વસ્તુને ?
ઉ॰ —ઉક્ત અવગ્રહ, ઈંડા આદિ જ્ઞાન મુખ્યપણે પર્યાયને ગ્રહણ કરે છે; સંપૂર્ણ દ્રવ્યને નહિ. દ્રવ્યને એ પર્યાય દ્વારા જ જાણે છે. કેમ કે ઇંદ્રિય અને મનના મુખ્ય વિષય પર્યાય જ છે. પર્યાય દ્રવ્યને એક અશ છે; આથી અવગ્રહ, ઈહા, આદિ જ્ઞાન દ્વારા જ્યારે ઇંદ્રિયા કે મન તાતાના વિષયભૂત પર્યાયને જાણે છે, ત્યારે તે, તે તે પર્યાયરૂપથી દ્રવ્યને પણ અંશતઃ જાણે છે; કેમ કે દ્રવ્યને છેડીને પર્યાય રહી શકતા નથી અને દ્રવ્ય પણ પર્યાય રહિત

Translation AI Generated

Chapter 1 - 117

The distinctions of numerous, few, varied, and unique are based on the diversity of topics. The remaining eight distinctions are based on the diversity of destruction and preservation.

How many distinctions have there been so far?

Thus, there are eighty-eight.

How so?

By counting four types of five senses and mind, one arrives at twenty-four, and with the classification of numerous, few, etc., that results in eighty-eight.

Now, generally speaking, the topic of avagraha (perception) concerns:

Avagraha, iha (this), ava (low), dharna (conception) are four forms of knowledge and perception.

What is meant by the object and the manifestation? Substance and manifestation are both referred to as objects. So, do the senses and conceptual perceptions (avagraha, iha, etc.) pertain to the substance in its form or in its manifestation?

The answering is that the aforementioned avagraha, iha, etc., knowledge primarily pertains to the manifestation; not to the complete substance. Substance is known only through its manifestations because the main factors of perception and mind are the manifestations themselves. The manifestation is a part of the substance; hence, when the senses or the mind recognize the manifested aspects of the substance through perceptions like avagraha, iha, etc., they partially come to know the substance itself because substance cannot remain without its manifestations, nor can manifestations exist without the substance.