Tattvartha sutra

SR No.: 001074
Original Sutra Author: Umaswati, Umaswami
Author: Sukhlal Sanghavi
Publisher: Jain Sahitya Prakashan Mandir
Publication Year: 1977
Total Pages: 667
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati, Tattvartha Sutra, Philosophy, J000, J001, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 23 MB

Page 122

સૂત્રમાં ફેરફાર કરીને કે તેના અર્થમાં ખેંચતાણ કરીને કે અસંગત અધ્યાહાર આદિ કરીને ગમે તે રીતે દિગંબર પરંપરાને અનુકૂલ થાય તે રીતે સૂત્રમાંથી ઉપજાવી કાઢવાનો સાંપ્રદાયિક પ્રયત્ન કરેલ છે, જે પ્રયત્ન ભાષ્યમાં ક્યાંય દેખાતા નથી. તેથી એમ સ્પષ્ટ લાગે છે કે, સર્વાર્થસિદ્ધિ એ સાંપ્રદાયિક વિરોધનું વાતાવરણ જામ્યા પછી પાછળથી લખાઈ છે; અને ભાષ્ય એ વિરોધના વાતાવરણથી મુક્ત છે.
ત્યારે અહીં પ્રશ્ન થાય છે કે જે એ રીતે ભાષ્ય તટસ્થ અને પ્રાચીન હોય, તે તેને દિગંબર પરંપરાએ છેવું કેમ ? એને ઉત્તર એ છે કે સર્વાર્થસિદ્ધિના કર્તાને જે બાબતમાં શ્વેતાંબર સંપ્રદાયની માન્યતાઓનું સ્પષ્ટ ખંડન કરવું હતું, એવું ખંડન ભાષ્યમાં ન જ હતું એટલું જ નહીં પણ, ભાષ્ય મોટે ભાગે રૂઢ દિગંબર પરંપરાનું પિષક થઈ શકે તેમ પણ ન હતું, અને ઘણે સ્થળે તો ઊલટું તે દિગંબર પરંપરાથી બહુ વિરુદ્ધ જતું હતું. તેથી પૂજ્યપાદ ભાષ્યને પડતું મૂકી સૂત્રો ઉપર સ્વતંત્ર ટીકા લખી, અને તેમ કરતાં સૂત્રપાઠમાં ઇષ્ટ સુધારે વધારે કર્યો અને તેની વ્યાખ્યામાં મતભેદવાળી બાબતમાં આવી ત્યાં સ્પષ્ટપણે દિગંબર મંતવ્યોનું જ સ્થાપન કર્યું; આ કરવામાં પૂજ્યપાદને કુંદકુંદના ગ્રંથો મુખ્ય આધાર
૧. ૯, ૭ તથા ર૪ ના ભાષ્યમાં વસ્ત્રને ઉલ્લેખ છે. તથા ૧૦, ૭ ના ભાષ્યમાં “તીર્થકરીતીથી ને ઉલ્લેખ છે.
૨. જ્યાં જ્યાં અર્થ ખેંચ્યું છે, અથવા પુલાક આદિ જેવા સ્થળે બંધબેસતું વિવરણ નથી થઈ શક્યુ તે સૂત્રો જ કેમ ન કાઢી નાખ્યાં, એને ઉત્તર સૂત્રપાઠની અતિપ્રસિદ્ધિ અને ફેંકવા જતાં અપ્રામાણ્યનો આક્ષેપ આવવાને ભય હેય, એમ લાગે છે. ત–૭

Translation AI Generated

A contemporary effort has been made to derive from the sutra in any way that would suit the Digambara tradition, whether by altering the sutra, manipulating its meaning, or through inconsistent interpretations, which is nowhere visible in the commentary. Therefore, it seems clear that the Sarvarthasiddhi was written later in an environment of sectarian opposition; and the commentary is free from this atmosphere of opposition.

This raises the question of how a commentary that is neutral and ancient could belong to the Digambara tradition. The answer is that the author of the Sarvarthasiddhi needed to clearly refute the beliefs of the Svetambara sect, but such a refutation was not present in the commentary. Moreover, the commentary could not primarily serve as a support for the established Digambara tradition and, in many places, was in fact quite contrary to it. Therefore, Pujyapada set aside the commentary and wrote independent critiques on the sutras, thereby making more corrections to the sutra text and clearly establishing the Digambara viewpoints in any matters of disagreement within its explanations. In this endeavor, Pujyapada mainly relied on the texts of Kundakunda.

1. References to clothing are found in the commentary on 9, 7, and 24, and on 10, 7 there is a reference to "through the Tirthakaras."
2. The reason why the sutras where the meanings have been stretched or where coherent descriptions could not be provided, such as in Pulaka, were not removed, seems to be due to the extreme popularity of the sutra text and the fear of accusations about invalidity if they were discarded.