________________
३५४
पण्डितकमिश्रकृतो [पृ. १०० ६.१९माह-तदन्ययोरि[१०७.१९]ति । तस्मादेंकस्वभावादन्ययोर्द्रव्यपर्याययोर्भेदस्याभेदस्य च तन्मूलत्वात्तत्तन्त्रत्वं प्रत्येयम् । अस्तु तर्हि तस्य तथात्वमनेकात्मकत्वं च वस्तुनः। न च दृष्टस्यानवस्थया अपलापः कर्तुं शक्य इत्याह-न चैवमि[१०७.२०१ति । चो यस्मान्नैवं प्रमाणेन गम्यते । प्रकरणमुपसंहरन्नाह तेने[१०७.२०]ति । तेना[नान्तरीक्तेन कारण5 कलापेन अयम् अनेकान्तवादो जाल्मकल्पित उत्पथप्रस्थितकल्पितः ।
इति[१०७.२१ हेतौ । बहुभाषितया अलं [१०७.२१] न किञ्चित् । एतावतैव सर्वस्य समाहितत्वादिति भावः। . अवश्यमो भा'व आवश्यकमित्यस्य भावप्रत्ययान्तत्वादपृक्करणस्यावश्यकमिति प्राप्ते
योयमावश्यकमपृथक्करणमि[१०८.९]ति प्रयोगे सामानाधिकरण्येन निर्देशः 10 सः कथमिति तु न जाने महान्त एव प्रष्टव्याः। संयोगविभागेषु [१०८.११] कर्त
व्येषु अनपेक्षो [१०८.११] न कारणमिति रूपादिवर्गाभिप्रायेणानपेक्षस्य तत् कारणमात्रं विवक्षितम् । न तु विशेषप्रतिषेधात्सापेक्षस्य कारणत्वम् । अगुणत्वेन च द्रव्यकर्मणोर्व्यवच्छेदः । सामान्यवत्त्वेन च सामान्यविशेषसमवायानाम् । संयोगविभागापेक्षया
वनपेक्षो न कारणं किन्तु सापेक्ष एव कारणमिति विवक्षितम् । सापेक्षत्वं न चरमभान्यपे - 15 क्षया द्रष्टव्यम् । न तु कस्यचिदन्यानपेक्षस्यैव कारणत्वमस्ति येनानपेक्षोऽकारणमित्युच्य
मानं शोभेत । तदात्वगुणत्वेन द्रव्यस्य व्यवच्छेदो द्रष्टव्यः । तपथा तन्तुतुरीसंयोगलक्षणो गुणः पटतुरीसंयोगे कर्तव्ये पटं पश्चाद्भाविनमपेक्षते। यथा च वंशादौ पाटनाख्या'वयवकर्मजोऽवयवान्तराद्विभागः पश्चाद्भाविनं द्रव्यविनाशमपेक्ष्य सक्रियस्यावयवस्याकाशादि
देशाद्विभागमारभते, यथा चासौ न क्रियाजो विभागः किन्तु विभागज एवेति विभाग 20 विभागमभ्युपगच्छद्भिशेषिकैरिष्यते तथा नेहाप्रकृतत्वादुच्यते । गुणवदित्यत्रादि[१०८.१५]ग्रहणात्समवायिकारणत्वस्य संग्रहः ।
चौ च[१०८.२८]शब्देन प्रकरणाद् बौद्धकृतं चोद्यं द्रष्टव्यम् । तस्य परिहार [१०८.२८]इति विग्रहः।
अस्माकमयमास्माकीनः [१०९.१६] । “युष्मदस्मद्भ्यामन्यतरस्यां खञ्” इत्यनेन 25 खत्र कर्तव्यः । प्राग्व[१०९.६] प्रागुक्तसंस्कारपक्ष इव । निर्बन्धग्रहणेन[१०९.२१]चेत्याचष्ट [१०९.२५] इति सम्बन्धः ।
सहकरणशीला [११०.६] एककरणशीलाः ।
प्रत्ययान्तरं [१११.२] वासनाप्रबोधकं रसादिकञ्च [48b] यथायोग्यं वाच्यम् , तत्सापेक्षा [१११.२], ततः [१११.३] सामग्यास्तथाभूताया। इतरस्ये १११.३]१. पाणिनीयं सूत्रं (४-३-१) तु भिन्नम् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
