________________
पण्डितदुवैकमिश्रकृतो [पृ. १०१. ...हेतुजत्वेन सुखादीनां बोधात्मकत्वं दुःखसाध[कत्व]मापनीय (प)भम् । तत्रापि हीदं शक्यते वक्तुं प्रोषितागतप्रियपुत्रादिक्षणस्य स्वहेतुसमूहादेव तथाभूत रूपमुप(द)पादि येन विज्ञानमविज्ञानात्मकं च सुखमन्यच जनयतीति शुद्धाद्रूपे (?) यदिमे()तद्विशेषवद्विशेषाख्यानेऽस्माभिः परिहतमिति तत एवानुगन्तव्यमिति । पूर्वमवधीरितावधारणनिरूपेणाक्तावुक्तमधुना 5 पुरस्कृतावधारणोक्ताविति भेदो द्रष्टव्यः । इदंतया व्यपदेशयोग्यं सनिदर्शनम् । स्वदेशे
परोत्पत्तिनि(वि)वन्धकं सप्रतिघम् [१०१.११] । इयं चागमभाषा। भिन्नप्रवृत्तिनिमित्तयोरेकस्मिन्नर्थे वृत्तिः सामानाधिकरुयम् तेषां तन्निमित्तानां तदयोगादेकत्रैव वृत्त्यनुपपत्तेः । अपेक्षायां [१० १.१४] 'तदेकोपकारापेक्षायाम् , उपकारस्योपकार्याभेदान्न्यायप्राप्तादिति ।
उक्तमेवाधिकाभिधानार्थमवतारयत्नाह-नापी[१० १.१७]त्यादि । प्रतिबन्धाभाव एव 10 कुत इत्याह-तदाहकेति तदभावमेव प्रतिपादयितुमाह प्रत्यक्षात [१० ३.१८] इति ।
एकात्मतयैव [१ ० १.१९] ज्योतीरूपाद्यात्मतयैव। प्रत्यक्षेणैवमुपलम्भान्न तावत्प्रत्यक्षं तत्प्रतिबन्धसाधकमित्यर्थाद्दर्शितम् । येनानुमानेन कार्यभेदस्य कारणानेकत्वप्रतिवन्धः साध्यते तत्रापि [१०१.२०] एतच्चैकसामग्रयन्तर्गतविशिष्टै कैककारणापेक्षया द्रष्टव्यम्
न तु कारणमात्रापेक्षया कलापात् कलापोत्पतेरिति । अत्रैव दोषान्तरं समुचिन्वन्नाह 15 एकस्ये[१०१.२ १]ति । सहकार्युपादानभावेनानेकक्रियानभ्युपगमे[१०१.२१]
यदि [42b] एकस्यानेकरूपत्वमस्माभिरभ्युपेतं स्याप्रमाणोपपन्नं तदा धर्मिस्वभावतयैव तदुच्यतेत्यभिप्रायेणोक्त मेकस्यानेकस्वभावताया एव चिन्त्यत्वादि[१०१.२५/ति । तहद[१०१.२७)नेकवत् । अन्यथेति यदि येनानेकेनैव(क)स्वभावतामनुभवति
तदेव परं भिद्यते । न त्वसौ धर्मीति । इति[१०२.३7हेती। 20 एकं कार्य यस्यानेकस्य तदेककार्यं तस्य भावस्तत्ता[१०२.४] एक कार्यकारित्वं
न स्यादित्यर्थः । तस्यैव कार्यस्य यदात्मपुरस्कारेण धर्मिपर्यायव्यवस्था तेन भेवादेवैकरूपत्वाभावादिति समुदायार्थः ।।
ननु नैवास्माभिरेकमनेकं करोतीत्युच्यते येन त्वयैवमुच्येत, किन्तु समग्रावस्थायां तदेकैकमेव तदेकैकमुपकल्पयतीत्याशक्य न चैके[१०२.६]त्यादि प्रथमतो योज्यम् । 25 कस्मान्न जनयतीत्यपेक्षायां तु पश्चायोज्यम् । नही[१०२.४]त्यादि । सहेव'
युगपदेव । एतद्दोषभयात् परस्परोपादानकृतोपकारापेक्षत्वे चेष्यमाणे तेषामेकैकेन भानसस्तावतः क्षणस्योपकारात् । कथमेकमनेककार्यकृन्न स्यादिति चानेन दर्शितम् । ततथे
१. सहकs
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
