________________
२०१) अ. ८ सू. ६ ] काव्यानुशासनम् ४६१
तत्र संस्कृतभाषानिबद्धसर्गबन्धं हयग्रीववधादि, प्राकृतभाषानिबद्धाश्वासकबन्धं सेतुबन्धादि, अपभ्रंशभाषानिबद्धसंधिबन्धं अब्धिमथनादि, ग्राम्यापभ्रंशभाषानिबद्धावस्कन्धकबन्धं भीमकाव्यादि । प्रायोग्रहणात् संस्कृतभाषयाऽप्याश्वासकबन्धो हरिमबोधादौ न दुष्यति । प्रायोग्रहणादेव रावणविजयहरिविजयसेतुबन्धेष्वादितः समाप्ति
कथान्तरानुषञ्जनं यथाकुसुमायुधपलि दुर्लभस्तव भर्ता न चिराद्भविष्यति । शृणु येन गतः स कर्मणा शलभत्वं हरलोचनार्चिषाम् ॥६२१॥
[ कु. सं. स. ४. श्लो. ४० ] मार्गद्वयानुपर्तनमिति । अनेन महाकवीनां समयमुपलक्षयति । तत्र- १० (184) गुणतः प्रागुपन्यस्य नायकं तेन विद्विषाम् ।
. निराकरणमित्येष मार्गः प्रकृतिसुन्दरः ॥ (185) वंशवीर्यश्रुतादीनि वर्णयित्वा रिपोरपि । तज्जयानायकोत्कर्षकथनं च धिनोति नः ॥ इति ।
[ का. द. परि. १. श्लो. २१-२२ ] १५ . अथ किमेतानि नगरार्णववर्णनादीनि समुच्चयप्रयोज्यानि, उत विकल्पप्रयोज्यानि । समुच्चयप्रयोज्यानीति चेत् , किरातार्जुनीयादौ नगरार्णवाकोंदयविवाहकुमाराभ्युदयादीनामभणनम् । अथ विकल्पेन यथेष्टकल्पनायामलक्षणत्वप्रसङ्गः, तन्न, अङ्गकल्पनस्योभयथापीष्टत्वात् , यदा कथाशरीरस्य परिपूर्णाङ्गसंभवस्तदा समुच्चयेन । यदा त्वन्यथा तदा विकल्पेनेति । तत्रापि केषाश्चि- २० देवाजानां विकल्पोऽपरेषां नियमेन प्रयोगः । यानि पुरुषार्थस्यार्थकामादेरासन्नो. पकारीणि तानि नियमतः प्रयुज्यन्ते । यथा-'मन्त्रदूतप्रयाणादिनायकाभ्युदयादयः' [का. द. परि. १. 'लो. १७ ] यथा च शैलत॒द्यानगमनजलक्रीडाचन्द्रोदयमधुपानरतोत्सवादयः । तानि च यदि कथाशरीरे न स्युस्तदा कथान्तरानुष. अनेनापि कर्तव्यानीति प्रचक्षते ।
२५ 1. C. गति 2. C. निराकरमि° 3. A B. ते 4 N. हरिप्रबन्ध
3
..
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
