________________
॥ सप्तमोऽध्यायः ॥ इह च काव्यं नायकादिप्रतिबद्धं भवतीति नायकादिलक्षणमुच्यते । तत्र तावदुत्तममध्यमाधमभेदेन पुंसां स्त्रीणां च तिनः प्रकृतयो भवन्ति । तत्र केवलगुणमय्युत्तमा । स्वल्पदोषा बहुगुणा मध्यमा । दोपवत्यधमा । तत्राधमप्रकृतयो नायकयोरनुचरा विटचेटीविदूषकादयो भवन्ति । उत्तममध्यमप्रकृतियुक्तस्तु--
१४४) समग्रगुणः कथाव्यापी नायकः ॥१॥
समग्रगुणो नेतृत्वादिगुणयोगी वक्ष्यमाणशोभादिगुणान्वितश्च । तत्र नेतृत्वादिगुणबाहुल्यान्मध्यमप्रकृतावपि समग्रगुणता । नेतृ
१० गुणाश्चेमे
१५
(17) नेता विनीतो मधुरस्त्यागी दक्षः प्रियंवदः ।
रक्तलोकः शुचिर्वाग्मी व्यूढवंशः स्थिरो युवा ।। बुद्धयुत्साहस्मृतिप्रज्ञाकलामानसमन्वितः । शूरो दृढश्च तेजस्वी शास्त्रचक्षुश्च धार्मिकः ॥
[द. रू. प्र. २. का. १-२] कथा प्रबन्धस्तद्यापी। नयति व्यानोति-इतिवृत्तं फलं चेति नायकः । तस्य सात्त्विकान् गुणानाह
१४५) शोभाविलासललितमाधुर्यस्थैर्यगाम्भीर्यौदार्यतेजां२० स्यष्टौ सत्त्वजास्तद्गुणाः ॥२॥
इह सत्त्वं देहविकारस्तस्माजाताः । क्रमेण लक्षयति -
१४६) दाक्ष्यशौर्योत्साहनीचजुगुप्सोत्तमस्पर्धागमिकाशोभा ॥३॥ ___ 1. P. प्राप्नोति 2. I. adds मपुर 3. I. drops इह
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
