________________
३५२
काव्यानुशासनम् [१९७) अ. ६ सः ५. विद्या वगिरां विधेरनवधिप्रावीण्यसाक्षात्क्रिया प्राणाः पञ्चशिलीमुखस्य ललनाचूडामणिः सा प्रिया ॥५३७॥
५
.
यत्र चैकत्रविषये आरोप्यं श्रौतं विषयान्तरे तु गम्यं तदप्येकविषयम् । यथा
जस्स रणंतेउरए करे कुणंतस्स मंडलागलयं । रससंमुही वि सहसा परम्मुही होइ रिउसेणा ॥५३८॥
अत्र रणस्यान्तःपुरत्वारोपः श्रौतः, मण्डलामलताया नायिकात्वं रिपुसेनायाश्च प्रतिनायिकात्वमर्थसामर्थ्यादवसीयते ।
अनेकविषयम् , यथा-- यस्या बीजमहंकृतिर्गुरुतरो मूलं ममेति ग्रहो नित्यत्वस्मृतिरकुरः सुतसुदृज्जात्यादयः पल्लवाः । स्कन्धो दारपरिग्रहः परिभवः पुष्पं फलं दुर्गतिः सा मे त्वच्चरणार्हणापरशुना तृष्णालता ल्यताम् ॥५३९॥
१०
यथा वाइन्द्रस्त्वं तव बाहू जयलक्ष्मीद्वारतोरणस्तम्भौ । खड्डः कृतान्तरसना रसना च सरस्वती राजन् ॥५४०॥ एवं च येऽन्ये रूपकप्रभेदा वर्ण्यन्ते । यथाललना: सरोरुहिण्यः कमलानि मुखानि केसरैर्दशनैः । अधरदैलैश्च तासां नवबिसनालानि बाहुलताः ॥५४१॥
[रु. का. ८-४३] इदं सहजावयवं रूपकम् । गजो नगः कुथा मेघाः शृङ्खलाः पन्नगा अपि । यन्ता सिंहोऽभिशोभन्ते भ्रमरा हरिणास्तथा ॥५४२॥ [ वा .
] इदमाहार्यावयवम् । 1. I. पि
2. I. adds च
२५
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
