________________
काव्यानुशासनम् [. १. सू. १० काव्य एव पौनःपुन्येन प्रवृत्तिरभ्यासः। अभ्याससंस्कृता हि प्रतिभा काव्यामृतकामधेनुर्मवति । यदाहुः
(5) " अभ्यासो हि कर्मसु कौशलमावहति । न हि सकृन्निपतितमात्रेणोदबिन्दुरपि प्रावणि निम्नतामादधाति" इति ।
शिक्षयेत्युक्तमिति शिक्षा लक्षयति
सतोप्यनिबन्धोऽसतोऽपि निबन्धो नियम छायाधुपजीवनादयश्च शिक्षाः ॥ १० ॥
. सतोपि जातिद्रव्यगुणक्रियादेरनिबन्धनम् । असतोऽपि जाल्यादे१. रेव निबन्धनम् । नियमोऽतिप्रसक्तस्य जात्यादेरेवैकत्रावधारणम् । छायायाः
छायाया इति। 'छायाया अर्थादर्थस्य । तदुपजीवन क्वचित्प्रतिबिम्बतुल्यतया । यथा
ते पान्तु वः पशुपतेरलिनीलभासः कण्ठप्रदेशघटिताः फणिनः स्फुरन्तः । चन्द्रामृताम्बुकणसेकसुखप्ररूढैयर रैरिव विराजति कालकूटः ॥ ३३ ॥
• यथा च
जयन्ति नीलकण्ठस्य नीलाः कण्ठे महाहयः । गलद्गङ्गाम्बुसंसिक्तकालकूटाकुरा इव ॥ ३४ ॥
२.
यदाह(6) अर्थः स एव सो वाक्यान्तरविरचना पर यत्र । तदपरमार्थविभेद काव्यं प्रतिबिम्बकल्पं स्यात् ॥
[ का. मी. अ. १२ ] क्वचिदालेख्यप्रख्यतया । तत्रैवार्थे यथा
जयन्ति धवलव्यालाः शम्भोर्जूटावलम्बिनः ।
गलद्गङ्गाम्बुसंसिक्तचन्द्रकन्दाङ्करा इव ॥ ३५ ॥ यदाह1. A. B. छाया अर्था० C. छायां अर्था
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
