________________
२५८
१०
१५
२०
२५
३०
काव्यानुशासमम्
[९०) अ. ३. सू. ६
भुरिति बहुवचनेन प्रत्युत भारमात्रमेतदिति व्यज्यत इति । किं तु प्रवृत्तिरेतस्य रसामिव्यक्त्यपेक्षया शान्तशृङ्गारकरुणानन्तरेण प्रशस्यते ।
( 82 ) यतः समासो वृत्तं च वृत्तयः काकवस्तथा । वाचिकामिनयात्मत्वाद्रसाभिव्यक्ति हेतवः ॥
स चान्तावधि: कार्यो नाधिको गवताप्तितः । ये हि वृत्तवैकल्याच्यूना तद्वयक्तिहेतुता ॥ [ यथानन्तरोक्त उदाहरणे । (83) तस्याभिन्नः पदार्थानां संबन्धवेत्परस्परम् ।
न विच्छेदोऽन्तरा कार्यों रसभङ्गकरो हि सः ॥ [
यथा
मायद्दिग्गजगण्डभित्तिकषणैर्भ प्रस्रवञ्चन्दनः ॥ ३९७ ॥ इति ।
[
अत्र हि 'क्षुण्णस्रवञ्चन्दनः' इति युक्तः पाठः ।
बिभ्राणः शक्तिमाशु प्रशमितबलवत्तारकौ जित्यगुर्वी
कुर्वाणो लीलयाधः शिखिनमपि लसचन्द्रकान्तावभासम् । आधेयादन्धकारे रतिमतिशयिनीमावहन्वीक्षणानां
विधेयत्वं चैतत्प्राधान्योपलक्षणमव्यभिचारात् । ततच प्रधानाविमर्शोऽपि दोषतयावगन्तव्यः । यथा
स्नेहं समापिबति कज्जलमादधाति सर्वान् गुणान् दहति पात्रमधः करोति । योऽयं कृशानुकणसंचयसंमृतात्मा दीपः प्रकाशयति तत्तमसो महत्त्वम् ॥ ३९८ ॥ [
1
बालो लक्ष्मीमपारामपर इव गुहोऽहर्पतेरातपो वः ॥ ३९९ ॥ [ सू. श. लो. २५
अत्र हि प्रकाशनक्रियाया एव प्राधान्यविवक्षा नान्यासामिति तासां तत्समशीर्षिकया निर्देशो दोष एव । स हि तत्र शत्रादिभिरेव वक्तुं न्याय्यो नाख्यातेन । यथा
इत्यादौ ।
सर्वासां पुनः प्राधान्यविवक्षायां नाख्यातवाच्यत्वं दोषः । यथासौधादुद्विजते त्यजत्युपवनं द्वेष्टि प्रभामैन्दवी
द्वारान्नश्यति चित्रकेलिसदसो वेषं विषं मन्यते । आस्ते केवलमब्जिनी किसलयप्रस्तारशय्यातले संकल्पोपनतत्व दाकृतिरसायत्तेन चित्तेन सा ॥४०० ॥
[
]
Jain Education International
]
For Private & Personal Use Only
1
· 1
J
www.jainelibrary.org
